قیام ۱۹ دی آغازگر موج انقلاب در ایران

هر ساله در تاریخ ۱۹ دی، مراسم‌هایی به یادبود این قیام و شهدای آن در قم و سایر شهرهای ایران برگزار می‌شود. این مراسم‌ها به عنوان نمادی از مقاومت و ایستادگی مردم در برابر ظلم و ستم، الهام‌بخش نسل‌های آینده در دفاع از ارزش‌های اسلامی و ملی است.

قیام ۱۹ دی ۵۶ در قم نه تنها به دلیل مقاله توهین‌آمیز به امام خمینی (ره) رخ داد، بلکه به دلیل نارضایتی‌های گسترده مردم از حکومت پهلوی و سیاست‌های سرکوبگرانه آن بود. افزایش فساد، فقر و بی‌عدالتی‌های اجتماعی از جمله عواملی بودند که مردم را به مبارزه و قیام واداشتند.

حوزه علمیه قم به عنوان مرکز علمی و مذهبی کشور، نقش مهمی در تظاهرات و هدایت مردم داشت. طلاب و روحانیون با برگزاری جلسات و سخنرانی‌ها، مردم را به مقاومت و مبارزه تشویق می‌کردند و نقش پیشگامی در این قیام داشتند.

حکومت پهلوی با به کارگیری نیروهای امنیتی و ارتش، به شدت با تظاهرکنندگان برخورد کرد و سعی در سرکوب این قیام داشت. در این برخوردها، تعدادی از مردم و طلاب به شهادت رسیدند و بسیاری دیگر زخمی شدند. این خشونت‌ها نه تنها نتوانست مردم را ساکت کند، بلکه به افزایش نارضایتی و تظاهرات در سراسر کشور انجامید.

در این خصوص گفتگویی با کارشناسان سیاسی شده که به شرح زیر است.

قیام ۱۹ دی بستر حضور آگاهانه مردم را فراهم کرد

حجت‌الاسلام احمد محمودیان کارشناس مسائل سیاسی ضمن گرامیداشت سالروز قیام الهی ۱۹ دی ۵۶ گفت: مردم، طلاب و روحانیت با هدایت و رهبری مراجع تقلید وقت و روحانیون انقلابی در اعتراض به انتشار مقاله‌ای به نام «ایران و استعمار سرخ و سیاه»، در یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار که بخش عظیمی از این مقاله اهانت به امام خمینی رحمت‌الله‌علیه بود و مطالب بسیار سخیفی را کسی به نام احمدی مطلق که یک نام مستعار بود؛ تظاهراتی به راه انداختند.

کارشناس مسائل سیاسی بیان کرد: از قیام الهی ۱۹ دی باید به عنوان سر سلسله حرکت‌ها و اعتراضات دیگر مردم و روحانیت علیه نظام ستمشاهی یاد کنیم.

وی افزود: یکی از علل دیگر آن، اعتراض‌ها به شهادت حجت‌الاسلام حاج آقا مصطفی فرزند امام خمینی(ره) در نجف بود که امام درباره رحلت جانگدازش فرموده بودند شهادت مصطفی خودش از الطاف خفیه الهی بود. علت بعدی قیام ۱۹ دی را می‌شود، کشته شدن یک عده زیادی از مردم در سینما رکس آبادان دانست.

محمودیان اظهار کرد: از دلایل مهم دیگر قیام که می‌توان نام برد، اعتراض به تصویب‌نامه انجمن‌های ایالتی و ولایتی، همینطور تبعید امام و شهادت جمعی از دانش‌آموزان بود. باید گفت علت‌های زیادی این قیام دارد که در تاریخ انقلاب اسلامی ماندگار شد و که هر ساله مردم چه در زمان حیات با برکت امام و چه امروزه در حضور رهبر فرزانه انقلاب اسلامی مشرف می‌شوند و از این روز تاریخی یاد می‌کنند.

این شاهد عینی با اشاره به بیانات رهبر انقلاب که فرمودند: «باید هم از این روز نگهبانی کرد و هم از محتوای قیام ۱۹ دی که از سر اخلاص و از روی دینمداری، اسلام خواهی به وقوع پیوست» خاطرنشان کرد: این اعتراض عظیم برگزار و منجر به وقوع انقلاب اسلامی، انسجام نیروها، وحدت و حرکت جوشان مردم ایران در حد اعلا شد.

وی ادامه داد: در آن روزگار بنده هم در کنار روحانیت طلاب و مردم طلبه‌ای ۱۶، ۱۷ ساله در سال ۵۶ و مشغول تحصیل در حوزه علمیه قم بودم. در آن روز در آن مراسم شرکت کردم. روزهای هجدهم، نوزدهم و بیستم دی بود. در روز نوزدهم بود که صبح جمعیت زیادی به بیوت مراجع از جمله آیت‌الله گلپایگانی رفتند.

امام جمعه موقت داودآباد بیان کرد: آیت‌الله گلپایگانی درباره غربت اسلام، قیام امام خمینی (ره)، استقامت مردم که رمز پیروزی وحدت و انسجام بود و توجه مردم به الطاف اهل بیت السلام نکات زیاد و خوبی را بیان کرد.

محمودیان عنوان کرد: بعد از ظهر هم بنده با جمعی از طلاب به خدمت مراجع تقلید رفتیم. از جمله آنها آیت‌الله حسین نوری همدانی بود که بعد از دیدار و سخنان آتشین و انقلابی ایشان، به سوی حرم حرکت کردیم به ابتدای خیابان صفاییه یا شهدای فعلی چهارراه بیمارستان رسیدیم.

شاهد عینی روزهای خونین قم اضافه کرد: آنجا بین انقلابیون و نیروهای نظامی درگیری به وجود آمد که منجر به زخمی شدن و شهادت عده‌ای شد؛ اما مردم فرار نکردند، بلکه با شهادت آن جوان‌ها و طلاب، مردم حرکت را مصمم‌تر از قبل شروع کردند و تا حرم مطهر ادامه دادند.

کارشناس سیاسی افزود: قیام ۱۹ دی بود که بستر را برای حضور آگاهانه و شجاعانه مردم فراهم کرد و این جرقه آتشی در دامان طاغوت و حکومت ظلم انداخت.

وی یاد و خاطره شهدای قیام ۱۹ دی و شهیدان انقلاب اسلامی از ۱۲ بهمن تا ۲۲ بهمن، دفاع مقدس و شهیدان با فضیلت استان مرکزی را گرامی داشت و افزود: از خداوند می‌خواهیم که ما قدردان و امانت‌دار خوبی برای خون شهیدان باشیم و خدای متعال به رهبری فرزانه انقلاب این مملکت را به دست صاحب اصلی‌اش برساند و این قیام الهی را که با زحمت فراوان امام، مردم و شهدا به پیروزی رسید متصل به قیام امام زمان علیه‌السلام شود.

قیام ۱۹ دی نقطه آغازین انقلاب اسلامی بود

زهرا زال کارشناس مسائل سیاسی در خصوص قیام ۱۹ دی گفت: قیام ۱۹ دی در قم یکی از مهم‌ترین و سرنوشت‌سازترین لحظات تاریخ انقلاب اسلامی ایران بود و ماهیت ضد مردمی رژیم را برای بسیاری آشکار ساخت.

وی افزود: رژیم شاه که در آن زمان در پی اجرای برنامه‌های انقلاب سفید بود، نتوانست مقابله مؤثری با اعتراضات مردمی در قم داشته باشد. سرکوب خشونت‌آمیز اعتراضات تنها خشم مردم را بیشتر کرد و به تحولی بزرگ در روند انقلاب منجر شد.

زال تصریح کرد: قیام ۱۹ دی موجب شد تا شعار مرگ بر شاه به یکی از اصلی‌ترین و محبوب‌ترین شعارهای توده‌های انقلابی تبدیل شود و این شعار نشان‌دهنده آگاهی و مقاومت مردم در برابر رژیمی بود که از حمایت مردم برخوردار نبود.

وی تأکید کرد: این قیام نه تنها به مقاومت مردم در برابر رژیم شاه کمک کرد، بلکه باعث شد تا نهضت امام خمینی به یک جنبش مردمی گسترده‌تر تبدیل شود و این حرکت به‌ویژه در میان جوانان و اقشار مذهبی گسترش یافت.

این کارشناس مسائل سیاسی در ادامه بیان کرد: این قیام همچنین باعث شد تا آهنگ حرکت انقلاب شتاب بیشتری بگیرد. استفاده از استراتژی چهلم‌ها در پی این قیام، به تقویت جنبش و گسترش مبارزه علیه رژیم شاه کمک کرد و روحیه انقلابی را در کشور تقویت کرد.

وی اظهار کرد: رهبری امام خمینی(ره) پس از قیام ۱۹ دی در مبارزه با رژیم شاه به‌طور جدی و رسمی تثبیت شد و امام(ره) به‌عنوان نماد مبارزه ضد استبدادی شناخته شد و مردم نیز بیشتر از پیش به رهبری امام اعتماد کردند.

زال در ادامه گفت: قیام قم نه‌تنها در ایران بلکه در سطح جهانی نیز تأثیرگذار بود و این حرکت الهام‌بخش ملت‌های مسلمان و کشورهای مختلف شد که به دنبال استقلال و آزادی بودند و از نهضت ایران بهره گرفتند.

وی یادآور شد: این قیام همچنین ماهیت رژیم شاه را در برابر افکار عمومی آشکار کرد. سرکوب خونین اعتراضات مردم قم باعث شد تا مردم از مبارزه علیه شاه به‌طور جدی‌تر حمایت کنند و نگرش‌های انقلابی گسترده‌تر شود.

کارشناس مسائل سیاسی افزود: با قیام قم، بسیاری از مردم متوجه شدند که با قیام و مقاومت می‌توانند در برابر ظلم و فساد پیروز شوند و این حرکت به‌عنوان یک پیروزی بزرگ در تاریخ مبارزات مردم ایران به یادگار ماند.

زال عنوان کرد: قیام ۱۹ دی نه‌تنها نقطه آغازین انقلاب اسلامی بود، بلکه به‌طور غیرمستقیم زمینه‌ساز تغییرات اساسی در سیاست‌های جهانی شد بلکه انقلاب ایران الهام‌بخش دیگر ملت‌ها در مبارزه با استبداد و استعمار شد.

وی در پایان گفت: نتیجه‌گیری این قیام این بود که مردم ایران به این نتیجه رسیدند که باید علیه رژیم شاه به مبارزه بپردازند و برای استقلال و آزادی کشور خود تلاش کنند.

به گزارش دیار آفتاب، قیام ۱۹ دی ۵۶ قم نقطه عطفی در روند انقلاب اسلامی ایران بود. این قیام روحیه مردم را برای ادامه مبارزه تقویت کرد و به افزایش هماهنگی و همبستگی میان مخالفان حکومت پهلوی کمک کرد. پس از این قیام، موجی از تظاهرات و اعتراضات در سایر شهرهای ایران به راه افتاد که نهایتاً به پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن ۱۳۵۷ منجر شد.

قیام ۱۹ دی ۵۶ قم به عنوان یکی از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین رویدادهای تاریخ انقلاب اسلامی ایران شناخته می‌شود. این روز به عنوان نمادی از مقاومت و ایستادگی در برابر ظلم و ستم، در حافظه تاریخی ملت ایران باقی مانده است و هر ساله مراسم‌هایی به یاد این روز و شهدای آن برگزار می‌شود.

انتهای خبر/