استقلال میراث جاودانه ۱۲ فروردین

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «دیار آفتاب» امیرحسین مهرجو در یادداشتی نوشت: 12 فروردین، یکی از مهم‌ترین و سرنوشت‌سازترین روزهای تاریخ معاصر ایران است، روزی که ملت ایران با رأی قاطع خود به استقرار نظام جمهوری اسلامی، مسیر جدیدی را برای آینده کشورشان ترسیم کردند.

این روز نه‌تنها نماد مردم‌سالاری دینی در ایران است، بلکه نشان‌دهنده تحقق شعارهای اصلی انقلاب اسلامی یعنی «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» محسوب می‌شود.

مردمی بودن این روز به این معناست که برخلاف بسیاری از تغییرات سیاسی که در طول تاریخ ایران و جهان با جنگ، کودتا یا دخالت‌های خارجی همراه بوده است، تغییر نظام در ایران در سال ۱۳۵۸ با مشارکت گسترده مردم و برگزاری یک همه‌پرسی صورت گرفت.

این همه‌پرسی که در ۱۰ و ۱۱ فروردین ۱۳۵۸ برگزار شد، فرصتی بی‌نظیر را فراهم کرد تا مردم ایران، بدون هیچ‌گونه اجبار، خود در تعیین سرنوشت سیاسی‌شان نقش‌آفرینی کنند.

نتیجه این رأی‌گیری نشان داد که ۹۸.۲ درصد از شرکت‌کنندگان به استقرار نظام جمهوری اسلامی رأی مثبت دادند.

این رویداد در جهان بی‌سابقه بود، چرا که کمتر نظامی توانسته است با چنین رأی بالایی از سوی مردم، مشروعیت خود را تثبیت کند.

نظام جمهوری اسلامی برخلاف نظام سلطنتی، به عنوان یک ساختار حکومتی برآمده از رأی مردم معرفی شد و از همان ابتدا نشان داد که مشروعیت خود را نه از قدرت‌های خارجی، بلکه از ملت ایران می‌گیرد.

یکی از مهم‌ترین محورهای انقلاب اسلامی که در ۱۲ فروردین به ثمر نشست، تحقق شعار «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» بود، این شعار که از سال‌های ابتدایی مبارزات مردمی علیه رژیم پهلوی مطرح شده بود، سه هدف اصلی انقلاب اسلامی را به وضوح نشان می‌داد.

1. استقلال

ایران در دوران پهلوی به شدت تحت نفوذ قدرت‌های خارجی، به‌ویژه آمریکا و انگلیس، قرار داشت، بسیاری از تصمیمات کلان کشور بدون در نظر گرفتن منافع ملی و با نظر مستقیم بیگانگان اتخاذ می‌شد.

اما پس از پیروزی انقلاب و تأسیس جمهوری اسلامی، ایران توانست به عنوان کشوری مستقل در عرصه بین‌المللی شناخته شود.

۱۲ فروردین، روزی بود که مردم ایران این استقلال را در عمل تأیید کردند و نشان دادند که دیگر اجازه دخالت بیگانگان را در سرنوشت خود نخواهند داد.

2. آزادی

در نظام جمهوری اسلامی، برخلاف دوران پهلوی، مردم نقش تعیین‌کننده‌ای در حکومت پیدا کردند، اصل مشارکت مردم در تعیین سرنوشت خود، در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز منعکس شد.

انتخابات‌های متعدد پس از انقلاب، از جمله انتخابات ریاست‌جمهوری، مجلس شورای اسلامی، مجلس خبرگان رهبری و شوراهای شهر و روستا، همگی نشان‌دهنده تحقق این اصل بود.

3. جمهوری اسلامی

مدل حکومتی که در ایران پس از انقلاب اسلامی شکل گرفت، ترکیبی از جمهوریت و اسلامیت بود.

جمهوریت به معنای حضور مردم در همه عرصه‌های سیاسی و مشارکت در تصمیم‌گیری‌ها و اسلامیت به معنای التزام به ارزش‌های اسلامی در اداره کشور است.

این ترکیب، الگویی جدید از حکمرانی را در جهان معرفی کرد که نه تنها برخلاف نظام‌های دیکتاتوری گذشته، بلکه متفاوت از دموکراسی‌های سکولار غربی بود.

۱۲ فروردین نه تنها نقطه آغاز جمهوری اسلامی بود، بلکه نقطه‌ای کلیدی در بازتعریف جایگاه ایران در نظم بین‌المللی نیز محسوب می‌شود.

استقلال جمهوری اسلامی از همان ابتدا مورد توجه قدرت‌های جهانی قرار گرفت، چرا که ایران دیگر حاضر نبود زیر سلطه هیچ قدرتی قرار گیرد. این استقلال در حوزه‌های مختلف قابل مشاهده است:

1.استقلال سیاسی

 ایران پس از انقلاب، سیاست خارجی مستقلی را در پیش گرفت که بر پایه «نه شرقی، نه غربی» استوار بود. در حالی که بسیاری از کشورهای جهان در دوران جنگ سرد وابسته به یکی از دو بلوک شرق (اتحاد جماهیر شوروی) یا غرب (آمریکا) بودند، ایران راهی مستقل را انتخاب کرد.

این استقلال موجب شد که ایران در سیاست‌های بین‌المللی خود، بدون وابستگی به قدرت‌های بزرگ، از منافع ملی خود دفاع کند.

2. استقلال اقتصادی

یکی از چالش‌های اساسی جمهوری اسلامی از همان ابتدا، کاهش وابستگی اقتصادی به غرب بود. 

با اعمال تحریم‌های گسترده از سوی آمریکا و متحدانش، ایران ناچار شد سیاست‌های خودکفایی را در حوزه‌های مختلف به کار بگیرد. 

تولید داخلی، توسعه صنایع دفاعی و گسترش روابط اقتصادی با کشورهای غیرغربی از جمله اقداماتی بود که در جهت حفظ استقلال اقتصادی صورت گرفت.

3. استقلال فرهنگی و هویتی

 جمهوری اسلامی از آغاز تأکید ویژه‌ای بر حفظ هویت ملی و فرهنگی ایران داشت.

برخلاف رژیم پهلوی که تلاش می‌کرد فرهنگ غربی را بر جامعه ایران تحمیل کند، جمهوری اسلامی بر حفظ ارزش‌های اسلامی و ایرانی تأکید کرد و این سیاست موجب شد که ایران در برابر موج جهانی‌سازی و فرهنگ غربی، هویت مستقل خود را حفظ کند.

با وجود همه این موفقیت‌ها، جمهوری اسلامی ایران همواره با چالش‌های متعددی مواجه بوده است، تحریم‌های اقتصادی، فشارهای دیپلماتیک، جنگ تحمیلی هشت‌ساله، جنگ‌های نیابتی و تلاش‌های دشمنان برای ایجاد ناآرامی داخلی، تنها بخشی از موانعی بوده‌اند که در طول چهار دهه گذشته بر سر راه استقلال ایران قرار گرفته است.

اما با وجود همه این چالش‌ها، جمهوری اسلامی توانسته است به عنوان یکی از قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی مطرح شود.

نفوذ ایران در غرب آسیا، حمایت از گروه‌های مقاومت، توسعه فناوری‌های پیشرفته از جمله انرژی هسته‌ای و صنایع موشکی، همگی نشان‌دهنده توانمندی ایران در حفظ استقلال خود در برابر فشارهای خارجی است.

۱۲ فروردین نه فقط یک روز در تقویم، بلکه نمادی از اراده ملت ایران در تعیین سرنوشت خود و تأسیس نظامی مستقل بر پایه ارزش‌های اسلامی و مردمی است.

امروز، در شرایط پیچیده بین‌المللی که بسیاری از کشورها تحت فشارهای سیاسی و اقتصادی قرار دارند، جمهوری اسلامی ایران همچنان بر اصول استقلال و مردمسالاری دینی خود پایبند است.

این مسیر، هرچند با چالش‌های فراوانی همراه بوده است، اما همچنان ادامه دارد و دستاوردهای آن نشان می‌دهد که مردم ایران در ۱۲ فروردین ۱۳۵۸، تصمیمی تاریخی و سرنوشت‌ساز گرفته‌اند.