برخورد قاطع با هنجارشکنی در فضای مجازی

به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «دیار آفتاب» داود فرجی رئیس کانون اصحاب رسانه نوین و مدرس رسانه استان مرکزی در یادداشت خود پیرامون ضرورت برخورد قاطع با هنجارشکنی در فضای مجازی و نقش شهروندان نوشت: در عصر حاضر، فضای مجازی به بخش جدایی ناپذیر زندگی روزمره تبدیل شده است.

این فضا در کنار تمام مزایای ارتباطی و اطلاعاتی خود می‌تواند به بستری برای انتشار محتوای هنجارشکن، ایجاد رعب و وحشت و اخلال در امنیت روانی جامعه تبدیل شود.

اخیراً دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان مرکزی، در حاشیه جلسه کارگروه رصد فضای مجازی بر عزم قوه قضائیه برای برخورد قاطع با عاملان اینگونه اقدامات تأکید کرده است .

این رویکرد نه تنها ضروری، بلکه حیاتی برای حفظ سلامت اجتماعی است.

در بحث ضرورت برخورد قضایی با هنجارشکنی مجازی نکات مهمی را می‌توان برشمرد از جمله:

لزوم حفظ سلامت روانی جامعی

بر اساس اظهارات دادستان اراک، اقدامات هنجارشکنانه در فضای مجازی اثرات مخربی بر سلامت روانی شهروندان دارد و می‌تواند موجی از اضطراب و ناامنی را در جامعه گسترش دهد.

انتشار اخبار جعلی، تهدیدها و محتوای تحریک‌آمیز به‌ویژه در شرایط حساس اجتماعی می‌تواند موجب تشدید تنش‌ها و بی‌ثباتی شود. 

پیشگیری از هرج و مرج اجتماعی

فضای مجازی بدون نظارت می‌تواند به ابزاری برای ترویج بی‌نظمی و نقض هنجارهای اجتماعی تبدیل شود.

دادستان استان مرکزی به درستی اشاره کرده که این محتواها اغلب با هدف ایجاد اخلال در نظم عمومی تولید می‌شوند و برخورد قانونی با آن‌ها مانع از تبدیل فضای مجازی به محیطی ناامن می‌شود.

اجرای سیاست‌های کلان نظامی

این رویکرد قوه قضائیه در راستای تأکیدات مقام معظم رهبری و ریاست قوه قضائیه بر لزوم نظارت دقیق بر فضای مجازی است.

همانطور که دادستان استان مرکزی اشاره کرده، کارگروه رصد فضای مجازی استان مرکزی مصوب کرده است که دستگاه‌های مسئول باید محتوای مجازی را رصد و متخلفان را به سرعت به دستگاه قضایی معرفی کنند.

این امر نشان‌دهنده هماهنگی نهادهای حاکمیتی برای مقابله با تهدیدات نوین است.

اجرای این سیاست نتایج بسیار ارزشمندی را در پی خواهد داشت و  موجب افزایش احساس امنیت روانی خواهد شد.
برخورد سریع و قاطع با افرادی که محتوای ترس‌آور یا هنجارشکن منتشر می‌کنند، موجب می‌شود شهروندان با اطمینان بیشتری از فضای مجازی استفاده کنند و از آسیب‌های روانی آن در امان بمانند.

کاهش جرائم سایبری از جمله نتایج این رویکرد است

تجربه نشان داده که برخورد قضایی با چند مورد شاخص می‌تواند اثر بازدارندگی قابل توجهی داشته باشد.

دادستان اراک به موردی اشاره کرد که در هفته گذشته یکی از ارازل و اوباش فضای مجازی به دلیل رفتار هنجارشکنانه دستگیر و پرونده‌اش برای رسیدگی تشکیل شد.

این اقدامات به مرور زمان فرهنگ استفاده مسئولانه از فضای مجازی را نهادینه می‌کند.

با عملیاتی شدن این رویکرد اعتماد عمومی به دستگاه قضایی نیز تقویت خواهد شد

وقتی مردم ببینند که قوه قضائیه به دغدغه‌های آن‌ها در فضای مجازی حساس است و به سرعت واکنش نشان می‌دهد، اعتمادشان به نهادهای حاکمیتی افزایش می‌یابد.

اما وظایف شهروندان در این زمینه چیست؟

مهم‌ترین وظیفه مردم گزارش موارد هنجارشکنی به مراجع ذیصلاح است.

همانطور که دادستان استان مرکزی تأکید کرده، شهروندانی که در فضای مجازی مورد هتک حیثیت قرار می‌گیرند یا با محتوای اختلال‌آفرین مواجه می‌شوند، باید به پلیس امنیت عمومی مراجعه و شکایت خود را ثبت کنند. این مشارکت مردمی نقش کلیدی در شناسایی متخلفان دارد.

در مرحله بعد پرهیز از اشاعه محتوای مشکوک توسط کاربران می‌تواند در این خصوص بسیار اثر گذار باشد.

شهروندان باید مسئولانه رفتار کنند و از بازنشر مطالب غیر مستند یا محتوایی که ممکن است موجب نگرانی عمومی شود، خودداری نمایند.

افزایش سواد رسانه‌ای نیز مبحث مهنی است که تمام شهروندان باید خود را به آن مجهز نمایند.

آگاهی از نحوه تشخیص اخبار جعلی و محتوای دستکاری شده می‌تواند به کاهش تأثیرات منفی فضای مجازی کمک کند.

آموزش سواد رسانه‌ای باید در خانواده‌ها و مدارس مورد توجه قرار گیرد.

در نهایت می‌توان گفت برخورد قاطع قوه قضائیه با هنجارشکنان فضای مجازی، اقدامی ضروری برای حفظ امنیت روانی جامعه و مقابله با تهدیدات نوین است.

همانطور که دادستان اراک اشاره کرده، این مسئله یکی از اولویت‌های سال جاری دادگستری استان مرکزی است.

برای موفقیت این طرح، علاوه بر اقدامات قضایی و نظارتی، مشارکت فعال شهروندان در گزارش تخلفات و ارتقای فرهنگ استفاده از فضای مجازی نیز حیاتی است. تنها با همکاری همه بخش‌های جامعه می‌توان از ظرفیت‌های مثبت فضای مجازی بهره برد و از آسیب‌های آن جلوگیری کرد.