۴ اصل طلایی برای موفقیت در درختکاری

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «دیار آفتاب» در دنیای امروز، اهمیت بافت زنده شهری یا همان فضای سبز و درختان و پوشش شهری یکی از عوامل مهم در حفظ سلامت شهر و بهبود سیستم شهری است.

 این عوامل تاثیرات فراوان اقتصادی، اجتماعی و حتی روانشناختی روی شهروندان دارند. در این خصوص با سیاوش آقاخانی فعال محیط زیست به گفتگو نشستیم که در ادامه به آن می پردازیم.

دیارآفتاب: تاثیرات بافت زنده شهری را بیان کنید؟

آقاخانی: بافت زنده شهری تاثیرات فراوان اقتصادی، اجتماعی و حتی روانشناختی روی شهروندان دارد. مطالعات نشان می‌دهند که درختان و فضای سبز علاوه بر تاثیرات محیط زیستی، تاثیرات زیادی روی روانشناختی و رفتار شهروندان دارند.

رفتار شهروندان در زمانی که پوشش گیاهی در فصل تابستان و بهار وجود دارد، متفاوت است از زمانی که پوشش گیاهی وجود ندارد. 

در کلان‌شهرها و شهرهای آلاینده، بافت زنده شهری و فضای سبز شهری و درختان از موارد خیلی مهم در بخش مدیریت شهری هستند که باید به آن‌ها توجه شود.

درختان نقش مهمی در کاهش آلودگی شهری دارند. شهرها دو بخش مهم دارند: منابع تولید آلودگی و منابع کاهنده آلودگی. درختان و تالاب‌ها این نقش مهم را در کاهش آلودگی دارند و جزو عوامل کاهنده آلودگی محسوب می‌شوند.

اما در بخش درخت و درختکاری، ایرانیان سابقه دیرینه‌ای در این زمینه دارند. اولین مراسم درختکاری به زمان ساسانیان بازمی‌گردد که در آن مراسم رسمی درختکاری توسط حاکمان وقت انجام می‌شد.

در دین مبین اسلام نیز درختکاری به عنوان یک سنت حسنه مطرح است و اهمیت درخت به قدری زیاد است که پیامبر شکستن برگ درخت را مانند شکستن بال پرندگان می‌دانست. این نشان می‌دهد که چقدر این موضوع مهم است.

دیارآفتاب: در مورد انتخاب گونه و استفاده از درختان مناسب چه نکاتی باید توجه شود؟

آقاخانی: در بحث فضای سبز و انتخاب گونه و استفاده از درختان مناسب چند نکته مهم وجود دارد. متاسفانه تجربیات شکست‌خورده درختکاری سال‌های گذشته نشان می‌دهد که بسیاری از درختان کاشته‌شده از بین رفته‌اند.

 عدم توجه به چهار اصل اساسی در بحث درختکاری باعث کاهش اثربخشی درختکاری می‌شود و باید به این موارد توجه شود.

اولین نکته، انتخاب گونه مناسب درخت برای درختکاری است. متاسفانه به این موضوع کم توجهی می‌شود. معمولا با توجه به اینکه پروژه نهال رایگان صورت می‌گیرد، مشاوره درستی در بخش انتخاب نهال رایگان انجام نمی‌شود و افراد هر گونه‌ای را که خوششان می‌آید انتخاب می‌کنند. این عدم انتخاب گونه مناسب باعث چالش در درختکاری می‌شود.

مسئله بعدی، جای مناسب درختکاری است. گونه‌های درخت باید در جای درست خود کاشته شوند که نیازهای اکولوژیکی آن‌ها متفاوت است. متاسفانه به این موضوع نیز توجه نمی‌شود. گیاهان ممکن است آفتاب‌دوست یا سایه‌دوست باشند، نیازهای خاک و آبی متفاوتی داشته باشند که باید به آن‌ها توجه شود.

روش مناسب درختکاری نیز مسئله بسیار مهمی است. چاله کندن و قرار دادن درخت در آن روش درستی نیست. خاک باید درست آماده شود و مواردی همچون عمق مناسب چاله و زهکش مناسب خاک رعایت شوند. نکته چهارم توجه به مسئله نگهداری درختان در کنار درختکاری است. ما می‌گوییم وقتی که درخت کاشته می‌شود، باید نگهداری و آبیاری آن درست انجام شود. بحث‌های هرس و دیگر مراقبت‌ها نیز برای اثربخشی درختکاری بسیار مهم است.

دیار آفتاب: اهداف درختکاری چه اهمیتی دارد؟

آقاخانی: اهداف درختکاری نیز متفاوت است؛ برخی برای اهداف اقتصادی، برخی محیطی و برخی برای زیباسازی اقدام به درختکاری می‌کنند. در بحث درختان شهری، انتخاب گونه مناسب و درختکاری صحیح در اکثر شهرها و روستاها صورت نمی‌گیرد. در اوج بحران آلودگی هوا، گونه‌هایی انتخاب شده‌اند که در زمان نیاز به تاج پوشش، خزان می‌کنند و اثر کاهش آلودگی ندارند. انتخاب گونه‌های پهن‌برگ و سوزنی‌برگ با توجه به میزان پایداری برگ و شاخسار بسیار مهم است.

مهم‌تر از همه مسئله آب است. علی‌رغم پوشش کاشت یک میلیارد نهال در استان، تنها راه نجات کشور در مقابل بحران‌های محیطی و کمبود آب، درختکاری است. باید گونه‌های مناسب را در جای مناسب با روش مناسب بکاریم و نگهداری کنیم. گونه‌های بومی سازگار با اقلیم باید انتخاب شوند تا نیاز به نگهداری زیادی نداشته باشند.

حتی مدیران نیز باید تفاوت واژگان درختکاری، جنگل‌کاری و فضای سبز را بدانند. جنگل‌کاری یعنی ایجاد یک اکوسیستم جنگلی، درخت‌کاری به معنای احیای عرصه‌ای فاقد گونه گیاهی است. مفاهیم باید در بحث مدیریت فضای سبز جا بیفتند و از نظریات متخصصین استفاده شود تا به سمت فضای سبز پایدار حرکت کنیم. در بحث فضای سبز پایدار، استفاده از گونه‌های بومی که خود طبیعت هزاران سال آن‌ها را انتخاب کرده، بهترین روش است. گونه‌هایی که نیاز آبی کمی دارند و نگهداری زیادی نمی‌خواهند، باید انتخاب شوند.

دیار آفتاب: به‌طور خاص در مورد گونه‌های کاج و سوزنی‌برگ‌ها چه نکاتی وجود دارد؟

آقاخانی: اینکه می‌گویند درخت کاج فایده‌ای ندارد و ضررش بیشتر است، درست نیست. ترکیب مناسب گونه‌ها در اکوسیستم‌های شهری اثرات منفی را خنثی می‌کند. روش‌های تک‌کشتی درختکاری محکوم به شکست هستند و باید ترکیبی از گونه‌ها استفاده شود. انتخاب گونه مناسب و نگهداری درست، مفاهیم مهمی هستند که باید به آن‌ها توجه شود.

انتهای خبر/