نهضت عاشورا، زنده‌ترین حماسه تاریخ

عاشورا ما را به یاد می‌آورد که مسئولیت اجتماعی و اخلاقی هر فرد در برابر ظلم، سکوت نکردن است. این واقعه الگویی از ایستادگی در برابر جبر و بی‌عدالتی است، حتی اگر هزینه‌ی آن جان انسان باشد. از نگاه امام حسین (ع)، زندگی در زیر یوغ ظلم، فاقد ارزش است، چنان‌که فرمود: «مرگ با عزت بهتر از زندگی با ذلت است». این پیام، همواره الهام‌بخش ملت‌ها و آزادی‌خواهان در سراسر جهان بوده است.

فلسفه‌ عاشورا محدود به یک مذهب یا ملت خاص نیست، بلکه آموزه‌ای جهان‌شمول است که با فطرت انسانی هم‌خوانی دارد. درسی که عاشورا به ما می‌آموزد، پویایی در برابر رکود، فریاد در برابر سکوت و انتخاب آگاهانه در برابر بی‌تفاوتی است. این فلسفه، فرهنگ مقاومت را شکل می‌دهد؛ مقاومتی که بر پایه‌ ایمان، اخلاق و آگاهی استوار است.

ایستادگی بر حق، فلسفه اصلی عاشوراست

محمدجواد یاری در خصوص مهمترین پیام اصلی قیام عاشورا برای جوامع امروز گفت: یکی از مهم‌ترین آموزه‌های اخلاقی، دینی و انسانی، ایستادگی در برابر ظلم و نپذیرفتن باطل است. انسان آزاده هیچ‌گاه زیر بار ستم نمی‌رود، حتی اگر بداند که در برابر نیروی ظلم، تنها و ناتوان است.

وی افزود: اصل مهم در این مسیر آن است که دفاع از حق، وظیفه است؛ نه نتیجه‌محور، بلکه تکلیف‌محور است. یعنی انسان باید حق را بشناسد، از آن حمایت کند و در این مسیر، تا پای جان و جانان بایستد، حتی اگر نتیجه‌ ظاهری و دنیایی حاصل نشود. قیام امام حسین (ع) یادآور ایستادگی بر حق و نپذیرفتن ظلم است. در دنیای امروز نیز این پیام راهگشای مقابله با انواع بی‌عدالتی است.

استاد دانشگاه بیان کرد: الگوی اصلی این تفکر، شخصیتی مانند امام حسین (ع) است که با وجود آگاهی از تعداد اندک یاران خود و قدرت گسترده دشمن، تن به سازش با باطل ندادند و در راه احیای حق، جان خود، خانواده و یاران خویش را فدا کردند.

در نگاه عاشورایی شهادت اوج پیروزی است

یاری عنوان کرد: در نگاه عاشورایی، شهادت شکست نیست، بلکه اوج پیروزی است. زیرا با این ایثار، راه حقیقت روشن ماند و وجدان انسان‌ها در طول تاریخ بیدار خواهد شد. امام حسین (ع) فرمود: «اگر دین جدم جز با کشته شدن من پا بر جا می‌ماند، پس ای شمشیرها مرا در برگیرید!» این جمله، تجلی کامل مفهوم تکلیف‌گرایی و ایستادگی بر حق است.

وی خاطرنشان کرد: مقاومت در برابر ظلم، صرفاً به معنای جنگ مسلحانه نیست. گاهی یک «نه» گفتن ساده در برابر خواسته ناحق، خودش مبارزه‌ای بزرگ است. گاهی نوشتن یک جمله حق در فضایی پر از باطل، می‌تواند نور امید و آگاهی را در دل‌ها زنده کند. مهم این است که انسان روح تسلیم‌ناپذیری داشته باشد و نپذیرد که ستم و دروغ، جایگزین عدالت و راستی شود.

استاد دانشگاه اظهار کرد: اگرچه مقاومت، گاهی سختی، رنج، تهدید و حتی جان‌ باختن را به همراه دارد، اما وجدان آرام و حس انجام وظیفه، پاداشی عظیم‌تر از هر نتیجه ظاهری است. آینده جامعه‌ها و نسل‌ها بر پایه همین ایستادگی‌های کوچک و بزرگ ساخته می‌شود.

یاری در پایان تصریح کرد: پس بر ماست که یاد بگیریم در برابر ظلم سکوت نکنیم، ولو آنکه تنها باشیم. همان‌گونه که قرآن می‌فرماید: «کُونُوا قَوَّامِینَ بِالْقِسْطِ»؛ ایستادگان بر عدالت باشید. این ایستادگی، رمز ماندگاری حق در تاریخ است و رسالت هر انسان آزاده است.

عزت‌خواهی، محور حرکت ملت عاشورایی ایران است

حجت‌الاسلام والمسلمین رضا تاج‌آبادی گفت: در واقعه حادثه عظیم عاشورا، یکی از عمیق‌ترین و درخشان‌ترین پیام‌هایی که از زبان سیدالشهدا علیه‌السلام صادر شد، جمله معروف «هَیهات مِنَّا الذِلَة» است؛ جمله‌ که نه فقط برای تاریخ کربلا، بلکه برای تمام دوران‌ها و ملت‌ها یک راه و رسم زندگی است.

وی افزود: حضرت اباعبدالله الحسین علیه‌السلام در مقابل سپاه ظلم و ستم، فریاد زدند: «اگر دین ندارید و از معاد نمی‌هراسید، لااقل در دنیای خود آزاد باشید». این جمله، جوهره آزادگی و کرامت انسانی است که مرز میان انسان آزاده و انسان اسیر ذلت و شهوت و دنیاطلبی را مشخص می‌کند. عزت‌خواهی این آزادگی، راهی برای حفظ کرامت انسانی در همه شرایط است و ملت ما امروز این آموزه را در رفتار و تصمیمات خود پیاده کرده است.

امام حسین (ع) معیارهای حق و باطل را با عمل روشن ساخت

کارشناس مسائل مذهبی بیان کرد: امام حسین علیه‌السلام در بحبوحه نبرد نابرابر با دشمن، معیارهای حق و باطل را نه تنها با سخن، بلکه با عمل خویش روشن ساخت. او نشان داد که حتی در شرایط سخت و طاقت‌فرسا نیز می‌توان آزاده بود و ذلت را نپذیرفت.

تاج‌آبادی عنوان کرد: این آزادگی، نه صرفاً به معنای شورش و جنگ، بلکه به معنای ایستادگی بر اصول، عدم تسلیم در برابر باطل و حفظ کرامت انسانی است. کسی که آزادگی را درک کرده، حتی در اوج رنج و مصیبت، عزت‌مند می‌ماند.

وی خاطرنشان کرد: امروز، ملت ما نیز با الهام از مکتب عاشورا، پیام آزادگی و عزت را نه‌ تنها برای خود، بلکه برای جهان مخابره می‌کند. ما ملتی هستیم که تصمیم گرفته‌ایم عزت‌مند زندگی کنیم. ما نه ظلم می‌پذیریم و نه ظلم می‌کنیم؛ نه تحمیل جنگ را می‌پذیریم و نه صلحی که بر پایه زور و نیرنگ باشد را قبول می‌کنیم. مقاومت، عزت، و کرامت همان درسی است که از امام حسین علیه‌السلام فراگرفته‌ایم.

با ذلت باخته‌ایم؛ با عزت پیروزیم

کارشناس مسائل مذهبی اظهار کرد: در عصر حاضر که قدرت‌های استکباری می‌کوشند ملت‌ها را با ابزار تحریم، تهدید و جنگ نرم به زانو درآورند، پیام عاشورا بیش از هر زمان دیگری زنده و راهگشا است. ما آموخته‌ایم که باید در برابر دشمن ایستاد، حتی اگر هزینه داشته باشد. اگر ذلت را بپذیریم، همه‌چیز را باخته‌ایم؛ اما اگر عزت را انتخاب کنیم، حتی اگر جانمان را بدهیم، پیروزیم.

تاج‌آبادی افزود: رهبر معظم انقلاب، رهبری حکیم و شجاع انقلاب اسلامی، فرماندهان مقتدر نظامی و دولت با همراهی ملت، امروز همچون ید واحده در برابر دشمنان ایستاده‌اند.

وی در ادامه تأکید کرد: ما دیگر صرفاً مظلوم نیستیم؛ ما مقتدریم، با ایمان، آگاه و برای دفاع از عزت و تمامیت کشور خود آماده هستیم. این همان صدای عاشوراست که از دل تاریخ بلند شده و اکنون در قلب ملت‌ها می‌تپد.

کارشناس مسائل مذهبی در پایان تصریح کرد: بنابراین یاد امام حسین علیه‌السلام را نه فقط در مراسم و عزاداری، بلکه در عمل، اندیشه و سبک زندگی خود باید زنده نگه داریم. راه امام حسین (ع) راه عزت، کرامت و ایستادگی است و ما به این راه ایمان داریم.

قیام عاشورا محدود به بعد عبادی نیست

حجت‌الاسلام والمسلمین سید علی حسینی کیشانی در رابطه با مهمترین پیام و فلسفه اصلی قیام عاشورا برای جوامع امروز گفت: قیام امام حسین (ع) از مهم‌ترین و اثرگذارترین رویدادهای تاریخ اسلام است که دارای ابعاد متعددی است. 

وی افزود: یکی از مهم‌ترین ابعاد این قیام، مسئله «اصلاح امت پیامبر» است؛ چنان‌که در روایت معروفی، حضرت امام حسین (ع) صریحاً فرمودند: «من برای اصلاح امت جدم قیام کردم» این اصلاح، تنها محدود به بعد فردی یا عبادی نیست، بلکه شامل جنبه‌های اجتماعی، دینی و سیاسی می‌شود. 

مدیر حوزه علمیه آقا ضیاءالدین اراک بیان کرد: امام حسین (ع) در زمانی قیام کرد که جامعه اسلامی دچار انحرافات جدی شده بود؛ احکام الهی در جامعه کمرنگ و ارزش‌های دینی به فراموشی سپرده شده بود و گناه و منکرات به‌صورت گسترده رواج یافته بود.

امام حسین (ع) احیاء دین در دل جامعه را وظیفه خود می دانست

حسینی کیشانی عنوان کرد: از منظر امام حسین (ع)، اگر مردم نسبت به گناه و آثار آن در جامعه بی‌تفاوت باشند، بنیان دینداری سست خواهد شد. به همین دلیل، ایشان وظیفه خود می‌دانستند که مردم را نسبت به آثار شوم گناه و فساد آگاه سازند و روحیه خداباوری و تقوا را در دل جامعه احیا کنند. مسائلی چون امر به معروف و نهی از منکر، مبارزه با بدعت‌ها، احیای احکام الهی و جلوگیری از تضعیف دین، از جمله محورهای اساسی اصلاح امت در قیام عاشورا بود. 

وی خاطرنشان کرد: امام حسین (ع) حتی اگر در سطح وسیع نمی‌توانست این اصلاح را به نتیجه برساند، اما با موضع‌گیری آشکار خود، پیامی روشن به همه‌ تاریخ داد که سکوت در برابر انحراف، پذیرفته نیست.

مدیر حوزه علمیه آقا ضیاءالدین اراک در ادامه تأکید کرد: در کنار این بعد مردمی، بعد دوم قیام، یعنی مبارزه با حاکمیت فاسد و ظالم نیز از ارکان مهم نهضت عاشوراست. در زمان یزید، خلافت اسلامی از مسیر اصیل خود منحرف شده و در اختیار فردی قرار گرفته بود که به‌صراحت فاسق، فاجر و ظالم بود. 

حسینی کیشانی اظهار کرد: یزید آشکارا مرتکب گناهان کبیره می‌شد، شراب می‌نوشید، به لهو و لعب مشغول بود و هیچ بویی از دینداری نبرده بود. با این حال، به‌دلیل ظاهر خلافت، بسیاری از مردم یا به‌سکوت کشیده شده بودند یا از روی ترس و منفعت‌طلبی از او پیروی می‌کردند.

وی گفت: امام حسین (ع) نمی‌توانست در برابر چنین حاکمی سکوت کند؛ چراکه پذیرش حاکمیت ظالم به معنای تأیید همه ظلم‌ها و گناهان او هست. 

امام حسین (ع) چهره واقعی یزید را به مردم نشان داد

مدیر حوزه علمیه آقا ضیاء‌الدین اراک افزود: بنابراین، حضرت در نقش یک امام الهی و در عین حال به‌عنوان یک آمر به معروف و ناهی از منکر، رسالت داشت که در برابر این سلطه فاسد بایستد و چهره واقعی یزید را برای مردم آشکار سازد. حتی اگر این ایستادگی به قیمت جان او تمام می‌شد، باز هم ارزش آن را داشت که در تاریخ ثبت شود: امام حسین (ع) زیر بار ظلم نرفت و تسلیم حاکمیت جور نشد.

حسینی کیشانی در پایان تصریح کرد: قیام امام حسین (ع) پیامی ماندگار برای همه دوران‌هاست. او به ما آموخت که دین بدون اقدام، بی‌اثر است و اگر در برابر فساد و ظلم ساکت بمانیم، در گناه ظالمان شریک خواهیم بود. از این‌رو، قیام عاشورا الگویی کامل برای امت اسلامی در مسیر بیداری، اصلاح و مقاومت در برابر ستمگران است.

به گزارش «دیار آفتاب» واقعه عاشورا صرفاً یک واقعه‌ تاریخی نیست، بلکه جریان ماندگاری در تاریخ بشریت است که هر سال با شور و شعور مردم زنده می‌ماند و یادآور این حقیقت است که «خون بر شمشیر پیروز است». تا زمانی که ظلم هست، پیام عاشورا جاری است و تا زمانی که انسان‌ها در پی آزادی و عدالت‌اند، فریاد «هَل مِن ناصِرٍ یَنصُرُنی؟» امام حسین (ع)، پژواک وجدان‌های بیدار خواهد بود.

انتهای خبر/