قاتل مشاغل یا ناجی بازار کار

به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «دیار آفتاب» حسین معافی مدرس دانشگاه و پژوهشگر هوش مصنوعی در یاداشتی از خود در خصوص انقلاب ربات‌های انسان‌نما و به‌خطر افتادن اشتغال انسان‌ها با فراگیرشدن هوش مصنوعی نوشت: هوش مصنوعی (AI) یکی از پیشرفته‌ترین فناوری‌های عصر حاضر است که تأثیرات عمیقی بر زندگی انسان‌ها و بازار کار گذاشته است.

این فناوری، از یک سو فرصت‌های جدیدی را برای رشد اقتصادی، افزایش بهره‌وری و ایجاد مشاغل نوین فراهم کرده و از سوی دیگر، نگرانی‌هایی درباره از بین رفتن برخی مشاغل سنتی به وجود آورده است.

تهدیدهای هوش مصنوعی در بازار کار

۱. جایگزینی نیروی انسانی با ربات‌ها و الگوریتم‌ها: یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌های مربوط به پیشرفت هوش مصنوعی، جایگزینی مشاغل سنتی با ربات‌ها و سیستم‌های خودکار است. به‌ویژه در حوزه‌های تولید، خدمات مشتری، حسابداری و حمل‌ونقل، استفاده از هوش مصنوعی باعث کاهش نیاز به نیروی انسانی شده است. به‌عنوان مثال، خودروهای خودران می‌توانند در آینده جایگزین رانندگان تاکسی و کامیون شوند.

۲. افزایش بیکاری و تغییرات در ساختار بازار کار: بسیاری از مشاغل که شامل کارهای تکراری و قابل پیش‌بینی هستند، در معرض خطر حذف شدن قرار دارند. این موضوع می‌تواند باعث افزایش بیکاری و کاهش فرصت‌های شغلی برای افراد با مهارت‌های سنتی شود. در نتیجه، شکاف مهارتی بین افرادی که مهارت‌های مرتبط با هوش مصنوعی دارند و کسانی که فاقد آن هستند، افزایش می‌یابد.

۳. تمرکز ثروت در دستان شرکت‌های فناوری: شرکت‌های بزرگ فناوری که مالک اصلی هوش مصنوعی و داده‌ها هستند، بیشترین سود را از این فناوری خواهند برد. این موضوع می‌تواند منجر به تمرکز ثروت در دستان تعداد محدودی از شرکت‌ها و افزایش نابرابری اقتصادی شود.

۴. چالش‌های اخلاقی و مسئولیت‌پذیری: استفاده از هوش مصنوعی در فرآیندهای تصمیم‌گیری، مانند استخدام، اعطای وام یا تشخیص بیماری‌ها، می‌تواند منجر به بروز خطاهای جدی شود. الگوریتم‌های هوش مصنوعی ممکن است دارای تعصبات ناعادلانه باشند و در برخی موارد، تصمیم‌های غیرمنصفانه‌ای اتخاذ کنند که بر زندگی افراد تأثیر منفی بگذارد.

فرصت‌های هوش مصنوعی در بازار کار

۱. ایجاد مشاغل جدید و توسعه مهارت‌های نوین: با پیشرفت هوش مصنوعی، نیاز به متخصصان در زمینه‌هایی مانند توسعه الگوریتم‌های یادگیری ماشین، تحلیل داده‌ها، امنیت سایبری و طراحی سیستم‌های هوشمند افزایش یافته است. این امر باعث ایجاد مشاغل جدید و گسترش فرصت‌های شغلی در حوزه فناوری شده است.

۲. افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها: استفاده از هوش مصنوعی در بخش‌های مختلف اقتصادی، از جمله صنعت، پزشکی و مالی، موجب بهینه‌سازی فرآیندها و کاهش هزینه‌های عملیاتی می‌شود. این امر می‌تواند به افزایش سودآوری شرکت‌ها و در نتیجه، ایجاد فرصت‌های شغلی بیشتر منجر شود.

۳. توانمندسازی نیروی کار انسانی: برخلاف تصور رایج، هوش مصنوعی می‌تواند به‌عنوان یک ابزار کمکی برای نیروی کار انسانی عمل کند و بسیاری از وظایف تکراری و زمان‌بر را می‌توان به هوش مصنوعی سپرد تا انسان‌ها بتوانند بر روی کارهای خلاقانه و استراتژیک تمرکز کنند. برای مثال، پزشکان می‌توانند از هوش مصنوعی برای تشخیص سریع‌تر بیماری‌ها استفاده کنند و زمان بیشتری برای درمان بیماران اختصاص دهند.

۴. افزایش انعطاف‌پذیری در مشاغل: پیشرفت‌های هوش مصنوعی، امکان کار از راه دور و خوداشتغالی را افزایش داده‌اند. امروزه افراد می‌توانند از طریق اینترنت و پلتفرم‌های هوشمند، به مشاغل جدیدی مانند تولید محتوا، تحلیل داده‌ها و توسعه نرم‌افزار دست یابند.

بنابراین هوش مصنوعی همان‌قدر که تهدیدی برای برخی مشاغل محسوب می‌شود، می‌تواند فرصت‌هایی بی‌نظیر نیز ایجاد کند. مهم‌ترین اقدام برای مواجهه با تغییرات ناشی از این فناوری، تطبیق با شرایط جدید از طریق آموزش و کسب مهارت‌های مرتبط با هوش مصنوعی است.

دولت‌ها، شرکت‌ها و افراد باید راهکارهای مناسبی برای کاهش تأثیرات منفی و بهره‌گیری از فرصت‌های این فناوری ارائه دهند. اگر به درستی مدیریت شود، هوش مصنوعی می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی و توسعه پایدار اقتصادی منجر شود.

امید است که مسئولین در کشور عزیزمان بیش از پیش به زیر ساختهای هوش مصنوعی و توسعه این فناوری توجه کنند تا با پیگیری و نظارت دقیق و حل مشکلات این حوزه بتوانیم جایگاه بهتری در دنیا دشته باشیم.