به گزارش خبرنگار گروه سیاسی پایگاه خبری تحلیلی «دیار آفتاب» حسین معافی مدرس دانشگاه فرهنگیان در یادداشت خود در رابطه با همه پرسی ۱۲ فرودین سال ۵۸ نوشت: ۱۲ فروردین، سالگرد تأسیس جمهوری اسلامی ایران، نقطه عطفی در تاریخ معاصر ایران است.

این روز نتیجه همه پرسی ۱۲ فروردین ۱۳۵۸ است که با مشارکت گسترده مردم، نظام سیاسیِ ترکیبی از جمهوریت و اسلامیت را رسمیت بخشید. از منظر حاکمیت، این رویداد نشاندهنده «بلوغ فکری و سیاسی» جامعه ایرانی است؛ جامعهای که پس از انقلاب ۵۷، با آگاهی از گزینه‌های پیشِرو، نظامی مبتنی بر ولایت فقیه و قوانین اسلامی را برگزید.

انتخابات ۱۲ فروردین بستر مبارزه با استبداد

این انتخاب، در بستر تاریخیِ مبارزه با استبداد پهلوی و تقابل با نفوذ خارجی شکل گرفت. حامیان این روز معتقدند مردم با این رأی، خواستار استقلال، حاکمیت دینی، و الگویی متفاوت از نظامهای لیبرال یا کمونیستی بودند. این اتفاق را می‌توان تلاش برای تحقق «دمکراسی دینی» دانست که در آن، نقش دین در ساختار حکومت پررنگ است.

با این حال، نقدهایی نیز به این رویداد وارد است: برخی معتقدند گزینه‌های محدود همه پرسی (جمهوری اسلامی: آری یا نه)، فضای انقلابی، و حذف گزینه‌های سکولار، امکان انتخاب واقعی را کاهش داد. همچنین، گذشت چهار دهه از آن روز، پرسشهایی درباره تطابق این نظام با تحولات اجتماعی و مطالبات جدید ایجاد کرده است.

به عبارت دیگر، دوازدهم فروردین نماد خودآگاهی جمعی ایرانیان در تعیین سرنوشت خویش است. این روز، چه از منظر تأییدکنندگان و چه منتقدان، نشان دهنده تقاطع پیچیدگی دین، سیاست، و هویت ملی در ایران معاصر است. امروز، این رویداد همچنان زمینه‌ای برای گفتگو درباره ماهیت حاکمیت و رابطه دین با دمکراسی است.