گرمازدگی و اشعه UV؛ تهدیدی خاموش

به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «دیار آفتاب» حسین معافی مدرش دانشگاه و کارشناس ارشد شیمی در یادداشت خود در رابطه با اینکه زیر تیغ خورشید و اشعه UV؛ آگاهانه زندگی کنیم تا ایمن بمانیم نوشت: با فرا رسیدن فصل گرما و افزایش دما در بسیاری از نقاط کشور، خطر بروز گرمازدگی و آسیب‌های ناشی از تابش مستقیم نور خورشید بیشتر از همیشه احساس می‌شود.

اقلیم خشک و گرم بسیاری از مناطق ایران، همراه با کاهش پوشش گیاهی و سایه، شرایط را برای بروز این مشکلات تشدید کرده است. در این شرایط، عدم آگاهی از روش‌های پیشگیری، می‌تواند سلامت افراد را به‌ویژه در گروه‌های آسیب‌پذیر مانند کودکان، سالمندان و بیماران، به‌شدت تهدید کند.  

علاوه بر گرمازدگی، اشعه‌های خطرناک نور خورشید مانند اشعه فرابنفش (UV) نیز می‌توانند موجب آسیب‌های پوستی، چشمی و حتی افزایش احتمال ابتلا به سرطان شوند. بنابراین شناخت راهکارهای جلوگیری از گرمازدگی و محافظت در برابر نور خورشید یک ضرورت حیاتی در روزهای گرم سال محسوب می‌شود.

یکی از مهم‌ترین اقدامات برای جلوگیری از گرمازدگی، حفظ آب بدن از طریق نوشیدن مداوم و کافی آب است. در روزهای گرم، بدن به‌سرعت آب و نمک خود را از دست می‌دهد و اگر این کمبود جبران نشود، احتمال بروز گرمازدگی افزایش می‌یابد.

باید حتی پیش از احساس تشنگی آب نوشید و از مصرف نوشیدنی‌های شیرین، کافئین‌دار یا الکلی پرهیز کرد، زیرا این مواد می‌توانند باعث از دست رفتن بیشتر آب بدن شوند. همراه با نوشیدن آب، مصرف میوه‌هایی مثل هندوانه، خیار، پرتقال و طالبی که سرشار از آب و الکترولیت هستند، توصیه می‌شود. نکته مهم دیگر، پرهیز از فعالیت‌های شدید بدنی در ساعات اوج گرما، معمولاً بین ۱۱ صبح تا ۴ بعد از ظهر است. در این زمان‌ها، میزان تابش نور خورشید و دمای هوا در بالاترین سطح خود قرار دارد.

اگر مجبور به خروج از خانه هستید، باید از کلاه لبه‌دار، عینک آفتابی با محافظ UV و لباس‌های نخی، گشاد و روشن استفاده کنید تا تابش نور خورشید مستقیم به پوست برخورد نکند. استفاده از کرم‌های ضدآفتاب با SPF مناسب نیز در جلوگیری از آسیب‌های ناشی از اشعه فرابنفش بسیار مؤثر است، به‌ویژه برای صورت، گردن، گوش‌ها و پشت دست‌ها که بیشتر در معرض نور قرار دارند.

اشعه فرابنفش نور خورشید می‌تواند به لایه‌های زیرین پوست نفوذ کند و آسیب‌های جدی مانند پیری زودرس پوست، سوختگی، ایجاد لک‌های پوستی و حتی سرطان پوست را در پی داشته باشد. علاوه بر آن، قرار گرفتن مداوم و بی‌محافظت در برابر نور خورشید خطر ابتلا به بیماری‌هایی نظیر آب‌مروارید را نیز افزایش می‌دهد. از این رو، محافظت از پوست و چشم‌ها در برابر اشعه‌های خطرناک خورشید باید هم برای بزرگسالان و هم برای کودکان به‌عنوان یک اصل جدی در نظر گرفته شود.

همچنین خنک نگه داشتن محیط زندگی و استفاده از تهویه مناسب نقش مهمی در جلوگیری از گرمازدگی دارد. در صورت عدم دسترسی به کولر یا پنکه، می‌توان از روش‌هایی مانند پرده‌کشی مناسب، باز کردن پنجره‌ها در شب، دوش آب خنک، یا استفاده از پارچه مرطوب برای کاهش دمای بدن استفاده کرد.  

اگر فردی علائمی مانند تهوع، سرگیجه، تعریق شدید، ضعف یا سردرد دارد، باید فوراً به مکان خنک منتقل شده و به او آب و مایعات داده شود. بی‌توجهی به این علائم می‌تواند منجر به بی‌هوشی و آسیب‌های جبران‌ناپذیر شود.

نهایتاً، آموزش و آگاهی‌بخشی دربارهٔ خطرات گرما و تابش مستقیم خورشید نقش اساسی در پیشگیری دارد. خانواده‌ها باید کودکان خود را نسبت به اهمیت استفاده از پوشش مناسب و عدم بازی در فضای باز در ساعت‌های گرم روز آگاه کنند. همچنین توجه به گروه‌های حساس مانند سالمندان، بیماران قلبی یا کلیوی و زنان باردار بسیار مهم است، چرا که این افراد بیشتر در معرض خطر هستند و باید در محیطی خنک و ایمن نگهداری شوند.

با توجه به افزایش دما و شدت تابش نور خورشید در بسیاری از مناطق ایران، پیشگیری از گرمازدگی و محافظت در برابر اشعه‌های مضر خورشید یک ضرورت جدی است. رعایت نکات ساده‌ای مانند مصرف کافی آب، پوشش مناسب، پرهیز از قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید و استفاده از کرم ضدآفتاب، می‌تواند تا حد زیادی از بروز مشکلات جلوگیری کند. همچنین آگاهی‌بخشی به خانواده‌ها و مراقبت از گروه‌های آسیب‌پذیر اهمیت ویژه‌ای دارد.

با اصلاح سبک زندگی در فصل‌های گرم، می‌توان سلامت فردی و عمومی را حفظ کرد. مدیریت گرما و نور خورشید، قدمی مؤثر در پیشگیری از بیماری‌های مرتبط و حفظ کیفیت زندگی است.