خطای راهبردی ظریف!

به گزارش خبرنگار گروه سیاسی پایگاه خبری تحلیلی «دیار آفتاب» فرهاد نظریان سامانی در یادداشتی نوشت: اگرچه هدف از این سخنان شاید هشدار به جامعه جهانی و عدم‌ ورود به بازی‌های امنیتی پیچیده باشد، اما درک دقیق‌تر از تهدیدات امنیتی و آینده‌نگری‌های راهبردی، به‌ویژه در شرایط حساس کنونی، این سخنان را از زوایای مختلف قابل‌انتقاد می‌سازد. 

۱- سخن آقای ظریف در ظاهر به نظر می‌رسد خواسته باشد ایران را از ورود به دام بازی‌های امنیتی اسرائیل و قدرت‌های جهانی برهاند، اما در عمل ممکن است این حرف به طور ناخواسته به معنای نادیده‌گرفتن تهدیدات جدی و فعلی علیه ایران تعبیر شود. امنیت ملّی یک کشور، به‌ویژه کشوری، چون ایران که در معرض تهدیدات دائمی از سوی اسرائیل، ایالات متحده و متحدانش قرار دارد، تنها با عدم توجه به «قاب‌های امنیتی» دشمنان تأمین نمی‌شود. نباید فراموش کرد دشمنان ایران، با ایجاد تنگنا‌های اقتصادی، سیاسی و حتی نظامی به طور مستمر در پی آسیب‌رسانی به امنیت ملّی کشور هستند. در این شرایط، نادیده‌گرفتن واقعیت تهدیدات، نه‌تنها به معنای خودکشی استراتژیک خواهد بود، بلکه موجب غفلت از مهم‌ترین مسئولیت دولت در تأمین امنیت کشور و مردم می‌شود. 

۲- آقای ظریف به‌گونه‌ای صحبت کرده که گویی تهدیدات امنیتی یک «قاب» ازپیش‌ساخته شده است که ایران باید از آن اجتناب کند. این دیدگاه، درحالی‌که ممکن است به طور موقت در تحلیل‌های سیاسی مطلوب به نظر برسد، در عرصه عملی و راهبردی خطرات جدی را برای امنیت ملی کشور به همراه دارد. ایران نمی‌تواند در برابر تهدیدات اسرائیل و ایالات متحده، فقط به دفاع منفعلانه بسنده کند. تهدیدات امنیتی خارجی، به‌ویژه از جانب اسرائیل، باید به‌عنوان یک چالش واقعی شناسایی شود و نه یک «قاب» که بتوان از آن فاصله گرفت. در واقع، چنین تهدیداتی ایجاب می‌کند که ایران استراتژی‌های فعالانه، از جمله تقویت توان دفاعی و نظامی، دیپلماسی هوشمندانه و همکاری‌های منطقه‌ای را در اولویت قرار دهد. 

سخنان آقای ظریف نشان می‌دهد در برخی مواقع، به‌جای ارزیابی دقیق تهدیدات و مقابله با آن‌ها، ممکن است دولت تنها در پی آن باشد که «در دام» بازی‌های امنیتی نیفتد. اما مسئله این است که ایران باید «بازی» خود را طراحی و در عرصه‌های مختلف، تهدیدات خارجی را خنثی کند. به‌جای فرار از تهدیدات، باید آن‌ها را تبدیل به فرصت‌هایی برای تقویت موقعیت کشور کرد. 

۳- ایران، به‌ویژه پس از تجربیات طولانی در تاریخ معاصر خود، با انواع تهدیدات از سوی اسرائیل و کشور‌های غربی مواجه بوده است. آیا باید در برابر این تهدیدات منفعلانه عمل یا باید با رویکردی استراتژیک و فعالانه از خود دفاع کنیم؟ درحالی‌که جمهوری اسلامی ایران در عرصه بین‌المللی از بسیاری جهات به یک قدرت منطقه‌ای تبدیل شده است، نباید در برابر تهدیدات امنیتی دشمنان، به‌ویژه اسرائیل که به طور مستمر در تلاش است ایران را در وضعیت تضعیف‌شده قرار دهد، تنها از موضع تدافعی وارد عمل شود. به‌جای آنکه دشمن را در موقعیت در پیش‌گرفتن خود قرار دهیم، باید با طراحی استراتژی‌های دقیق و قدرت‌نمایی در میدان‌های دیپلماتیک، نظامی و اقتصادی، آن‌ها را به عقب برانیم. 

۴- اینکه آقای ظریف به طور تلویحی از «قاب امنیتی» اسرائیل به‌عنوان یک واقعیت غیرقابل‌تغییر یاد می‌کند، از یک زاویه دیگر، به نظر می‌رسد درک اشتباهی از قدرت‌های جهانی و نقشی که آن‌ها در تحمیل تهدیدات به کشور‌ها ایفا می‌کنند، ارائه می‌دهد. اسرائیل، ایالات متحده و کشور‌های غربی به طور مستمر با استفاده از تحریم‌ها، تهدیدات نظامی و پروپاگاندای رسانه‌ای، به دنبال ایجاد فشار‌های بیش‌تر بر ایران هستند. در این شرایط، نادیده‌گرفتن تهدیدات به معنای کاهش آمادگی برای مقابله با آن‌ها و پذیرش ضعف است. ایران باید در برابر این فشار‌ها و تهدیدات، با برنامه‌ای هوشمندانه، تحلیلی و پیشگیرانه واکنش نشان دهد تا نه‌تنها در بازی‌های امنیتی وارد نشود، بلکه خود آن بازی را طراحی کند.

سخنان آقای ظریف، به‌ویژه در این مقطع حساس امروز، نیاز به بازنگری جدی دارد. جمهوری اسلامی ایران در شرایط کنونی باید با برنامه‌ای متوازن و فعال، تهدیدات را به فرصتی برای تقویت امنیت ملّی تبدیل کند.

اگر ایران در برابر تهدیدات اسرائیل و دیگر دشمنان در وضعیتی تدافعی قرار گیرد، خود را در شرایطی قرار داده است که دشمنان به‌راحتی می‌توانند برای آن قاب‌های امنیتی جدیدی ترسیم کنند، بنابراین آنچه کشور عزیزمان ایران به آن نیاز دارد، نه اجتناب از تهدیدات، بلکه مقابله فعال و استراتژیک با این تهدیدات است؛ چراکه تنها در چنین شرایطی است که می‌توان از تهدیدات به فرصت‌های جدیدی برای تقویت قدرت ملّی تبدیل شد. 

انتهای خبر/