فردوسی احیاء‌کننده زبان فارسی

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی پایگاه خبری‌ و تحلیلی «دیار آفتاب»؛ ابوالقاسم فردوسی، شاعر بزرگ ملی و بزرگ‌ترین حماسه‌سرای ایرانی است.

شاهنامه، بزرگ‌ترین اثر حماسی ایران و یکی از مهم‌ترین آثار ادبیات ایران و جهان، سروده این شاعر بزرگ است.

این کتاب مجموعه داستان‌های حماسی و وقایع تاریخی ایران زمان ساسانیان است که به نظم درآمده و اغلب، متعلق به ایران خاوری و آسیای میانه است.

اکثر پژوهشگران ادبی و شاهنامه‌پژوهان اتفاق بر شیعه‌ بودن فردوسی دارند. او در دیباچه کتاب و آغاز و انجام داستان‌ها، به توصیف و ستایش خداوند، پیامبر(ص) و طرفداری از تشیع و مدح علی(ع) پرداخته است.

 تولد و کودکی فردوسی

ابوالقاسم حسن منصوربن محمدبن اسحاق شرفشاه، در سال ۳۱۹ خورشیدی در روستای باژ از توابع بلوک طابران طوس در دوران سلطنت سامانیان متولد شد.

روستای پاژ(زادگاه فردوسی)، امروزه با نام روستای فاز شناخته می‌شود، این روستا امروزه در ۲۸ کیلومتری آرامگاه او قرار گرفته است.

نام پدر او ابومنصور و نام مادرش گردویه زهرا است، پدر از کشاورزان بزرگ خراسان و مادرش یکی از شاهزادگان مازندرانی به نام اسپهبدان بود.

این شاعر دارای سه خواهر بوده است.

 کسب علم و تحصیل

حکیم ابولقاسم فردوسی به کسب مقدمات علوم و ادب پرداخت و مقدمات کمال و تحصیل را نزد پدر و در مکتب‌خانه‌های باژ و طوس فرا گرفت، سپس به مدرسه‌ای در طوس برای ادامه تحصیل رفت.

او از همان دوران به خواندن داستان‌های تاریخی علاقمند شد و باعث شد بتواند دوران نوجوانی و جوانی را صرف مطالعه تاریخ و به دست آوردن علم کند.

دوران کودکی فردوسی با دوران پادشاهی سامانیان هم‌زمان بود.

پادشاهان سامانی به ادبیات ایران علاقه بسیار داشتند و با پشتیبانی از زبان فارسی، عصری درخشان را برای پرورش زبان و اندیشهٔ ایرانی آماده ساختند.

علاقه به تاریخ و به‌وجود آمدن شاهکاری به نام شاهنامه

فردوسی پس از آشنایی با تاریخ ایران و مطالعه آن به داستان‌ها و افسانه‌های کهن ایرانی بیشتر علاقه‌مند می‌شد، طوری که تصمیم به نوشتن مجموعه‌ای عظیم از داستان‌های اساطیری ایرانیان گرفت و طبع و ذوق شاعری و شور و دلبستگی او بر زنده کردن مفاخر ملی، باعث بوجود آمدن «شاهنامه» شد.

 موضوع داستان‌های شاهنامه

طبع لطیف و روحیه وطن دوستی فردوسی در اشعار او دیده می‌شود.

هجو، دروغ و تملق در اشعار فردوسی جایی ندارد و او شاعری اخلاق‌گرا و فضیلت‌دوست بوده است.

شاهنامه سه بخش کلی دارد که سه دوره اساطیری، پهلوانی و تاریخی را شامل می‌شوند.

فردوسی در شاهنامه شرح احوال، پیروزی‌ها، شکست‌ها و دلاوری‌های ایرانیان از کهن‌ترین دوران یعنی نخستین پادشاه جهان کیومرث تا سرنگونی دولت ساسانی به دست تازیان را آورده است بنابراین اهمیت شاهنامه تنها به دلیل وجهه ادبی این اثر نیست؛ بلکه می‌توان این اثر را شناسنامه‌ای مکتوب از اجداد ایرانیان نامید.

در شاهنامه داستان‌های مستقل پراکنده‌ای مانند داستان زال و رودابه، رستم و سهراب، بیژن و منیژه، بیژن و گرازان، کرم هفتواد و… نیز وجود دارند که مستقیماً به سیر تاریخی مربوط نمی‌شوند.

در سراسر کتاب شاهنامه، نیک و بد، خیر و شر و حق و باطل، نبردی دائمی دارند و قهرمانان و افسانه‌های ملی ایران، در اشعار شاهنامه، دوباره متولد می‌شوند و نبرد با بدخویی و فساد را آغاز می‌کنند.

درون‌مایه شاهنامه بر اساس آزادخواهی و آزادگی مردم ایران است و پهلوانان شاهنامه در جنگ دائمی برای مطالبه آزادی و آزادگی هستند. فردوسی پیرو دین اسلام بود و به پیغمبر اسلام(ص) و امامان شیعه عشق می‌ورزید و بخش‌هایی از شاهنامه را در مدح و ستایش آن‌ها سروده است.

در شاهنامه عشق نیز وجود دارد، گرچه فردوسی برای توصیف عشق نیز همچنان زبان حماسی را انتخاب می‌کند.

اغراق‌های استادانه، تشبیه‌های بدیع و تصویرسازی طبیعت در شاهنامه، به شکلی کاملاً هنرمندانه استفاده شده‌اند.