انگلیسی‌ها در کودتای رضاخان نقش مهمی داشتند

محمدجواد یاری در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار گروه سیاسی پایگاه خبری تحلیلی «دیار آفتاب» در رابطه با کودتای انگلیسی رضاخان و تأثیرات آن بر دموکراسی و حاکمیت قانونی در ایران گفت: ملت ایران دو تجربه مهم برای استمرار حاکمیت قانون و دموکراسی داشتند که عبارت است از: ۱ـ تشکیل مجلس و قانون اساسی ۲ـ نهضت ملی شدن صنعت نفت که تجربه‌های تلخی برای ایران داشت.

تشکیل مجلس و قانون اساسی

وی افزود: تشکیل مجلس و قانون اساسی، اولین گام‌های مهم برای استقرار دموکراسی در ایران بود. ایران صاحب قانون اساسی شد و مجلس تشکیل شد، جایی که نخست وزیر و نمایندگان مجلس توسط مردم انتخاب می‌شدند. این حرکت‌ها برای استقرار قانون و دموکراسی در ایران بود. 

کارشناس مسائل سیاسی بیان کرد: نهضت ملی شدن صنعت نفت به رهبری آیت‌الله کاشانی و دکتر محمد مصدق بود که در این دوره نیز گام‌های اساسی برای استقرار دموکراسی در ایران برداشته شد، اما انگلیس و آمریکا با دخالت‌های خود مانع پیشرفت این حرکت‌ها شدند. انگلیس و آمریکا عوامل اصلی بودند که دموکراسی تازه شکفته ایران را با به قدرت رساندن پهلوی از بین بردند. 

کودتای انگلیسی رضاخان

یاری عنوان کرد: در ۳ اسفند ۱۲۹۹ هجری شمسی، انگلیس‌ها کودتایی را ترتیب دادند تا حاکمیت قانونی در ایران را از بین ببرند و انگلیس‌ها به خوبی می‌دانستند که اگر دموکراسی در ایران حاکم شود، افرادی به قدرت می‌رسند که منافع استعمار و استبداد را به خطر می‌اندازند. 

وی خاطرنشان کرد: انگلیس‌ها پس از جنگ جهانی اول، به دلیل هزینه‌های زیاد و قحطی بزرگ در ایران، ناچار به برنامه‌ریزی برای کودتا شدند. قحطی بزرگ ایران باعث کشته شدن ۵۰ درصد از جمعیت ۲۰ میلیونی ایران شدند به گونه‌ای که شرایط فلاکت و قحطی تمام ایران را فرا گرفت.

کارشناس مسائل سیاسی اظهار کرد: در دوران قحطی ایران و در چنین شرایطی، بی‌ثباتی در ایران افزایش پیدا کرد و قیام‌های مردمی به رهبری شخصیت‌هایی چون میرزا کوچک خان جنگلی و شیخ محمد خیابانی، تنگستانی‌ها از تجزیه شدن ایران در آن زمان جلوگیری شد.

یاری گفت: انگلیس‌ها تصمیم گرفتند حکومت قاجار را که ۱۳۶ سال در ایران حکومت کرده بود و امتیازات زیادی به انگلیسی‌ها داده بود را حذف کنند و رضاخان را به قدرت برسانند. انگلیسی‌ها ابتدا احمد شاه را به بهانه‌های مختلف از ایران تبعید کردند و سپس رضاخان را به قدرت رساندند. 

نقش ادموند آیرونساید و چرچیل در کودتای رضاخان 

وی افزود: به اعترافات ادموند آیرونساید، انگلیس‌ها در کودتای اسفند دست داشتند. آیرونساید در اعترافاتش می‌گوید: «که او رضاخان را به قدرت رسانده که این اعتراف نشان می‌دهد این کودتا به دست انگلیس‌ها انجام شده است و همچنین، زمانی که وینستون چرچیل نخست وزیر انگلیس بود، از رضاخان حمایت کرده و او را به قدرت رسانده بود».

کارشناس مسائل سیاسی در پایان تصریح کرد: رضاخان طی کودتایی به قدرت رسید و پس از مدتی، زمانی که نقش او به پایان رسید و تاریخ مصرف وی تمام شد توسط انگلیس‌ها از ایران اخراج شد. انگلیس‌ها نقش کلیدی در به قدرت رسیدن و سقوط رضاخان داشتند.

انتهای خبر/