قیام ۱۵ خرداد پایه‌گذار انقلاب اسلامی شد

مریم خدادادی در گفتگو اختصاصی با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «دیار آفتاب» گفت: قیام ۱۵ خرداد یکی از مهم‌ترین وقایع تاریخ معاصر ایران به شمار می‌رود که در سال ۱۳۴۲ و در واکنش به دستگیری امام خمینی (ره) توسط رژیم پهلوی، به وقوع پیوست. این روز، نمادی از همبستگی ملت ایران در دفاع از باورهای دینی و رهبری مذهبی خود محسوب می‌شود و آغازگر تحولی بزرگ در مسیر انقلاب اسلامی بود.

وی افزود: در این روز، هزاران نفر از مردم شهرهای مختلف ایران با حضور در خیابان‌ها به دستگیری مرجع بزرگ شیعیان اعتراض کردند. تظاهرات گسترده‌ شکل گرفت که با سرکوب شدید نیروهای رژیم مواجه شد و به شهادت بسیاری از مردم انجامید. همین خون‌ها پایه‌های لرزان حکومت پهلوی را بیش از پیش متزلزل کرد و بذر انقلاب را در دل جامعه کاشت.

این کارشناس مسائل سیاسی استان مرکزی بیان کرد: یکی از دلایل اصلی بروز این قیام، مخالفت شدید مردم و روحانیون با برنامه‌های موسوم به «انقلاب سفید» شاه بود. این طرح‌ها که با حمایت آمریکا تدوین شده بودند، در نگاه علما و مردم مذهبی موجب تضعیف ارزش‌های اسلامی، ترویج فساد اخلاقی و افزایش نفوذ بیگانگان در ساختار سیاسی و اقتصادی ایران بود.

خدادادی عنوان کرد: روحانیون در راس آن‌ها امام خمینی (ره)، این سیاست‌ها را به‌روشنی رد کردند. سخنرانی‌های افشاگرانه امام، به ویژه در مدرسه فیضیه، موجب تحریک احساسات مذهبی مردم شد و مخالفت عمومی را به اوج رساند. در شب پانزدهم خرداد، نیروهای ساواک به خانه امام در قم حمله کرده و ایشان را دستگیر کردند.

وی تصریح کرد: با انتشار خبر دستگیری امام خمینی (ره)، موج اعتراضات مردمی به سرعت سراسر کشور را فراگرفت. قیام سراسری مردم در شهرهایی چون تهران، ورامین، مشهد و شیراز آغاز شد و با خشونت سرکوب گردید. با این حال، پیام اصلی این قیام یعنی لزوم تغییر ساختار حکومتی و مشروعیت رهبری دینی در دل جامعه نهادینه شد.

این کارشناس مسائل سیاسی استان مرکزی گفت: قیام ۱۵ خرداد پیامدهای سیاسی گسترده‌ای داشت. نخست آنکه نقش رهبری امام خمینی در نهضت اسلامی تثبیت شد و مشروعیت سیاسی و دینی او به شکل بی‌سابقه‌ای در میان مردم گسترش یافت. دوم آنکه جریان انقلاب از حالت اعتراض پراکنده به یک نهضت سازمان‌یافته با هدف سرنگونی رژیم شاه تبدیل شد.

خدادادی اظهار کرد: پیام مهم دیگری که از این قیام دریافت می‌شود، نقش اساسی مردم در تحولات سیاسی و اجتماعی کشور است. مردم ایران در ۱۵ خرداد نشان دادند که تنها به دنبال عدالت اقتصادی نیستند، بلکه هویت دینی، استقلال ملی و حاکمیت ارزش‌ها برای آنان اهمیت بیشتری دارد. این مسأله پایه‌گذار مفهوم مردم‌سالاری دینی شد.

وی افزود: نکته قابل توجه دیگر، نقش مذهب در بسیج اجتماعی مردم بود. دین و ایمان، نیروی محرکه‌ای بود که مردم را به خیابان‌ها آورد. امام خمینی توانست با تکیه بر باورهای دینی، اعتماد عمومی را جلب کرده و پایه‌های حکومتی را که فاقد مشروعیت دینی بود، به چالش بکشد. این مدل، الگویی برای انقلاب‌های بعدی در کشورهای دیگر شد.

کارشناس مسائل سیاسی استان مرکزی اظهار کرد: از سوی دیگر، مسأله نفوذ بیگانگان که در انقلاب سفید متجلی بود، یکی از دغدغه‌های مردم و روحانیون بود. مردم احساس می‌کردند که سیاست‌های داخلی با اراده بیگانگان تنظیم می‌شود و این موضوع استقلال کشور را تهدید می‌کند. ۱۵ خرداد نشان داد که ملت ایران در برابر هرگونه سلطه خارجی مقاومت خواهد کرد.

خدادادی در پایان گفت: که قیام ۱۵ خرداد فقط یک حادثه تاریخی نبود، بلکه نقطه آغاز جنبشی عمیق و مستمر برای بازسازی هویت دینی و سیاسی ملت ایران بود. این قیام نشان داد که حکومتی که بر پایه زور و بی‌اعتنایی به اراده مردم بنا شده باشد، نمی‌تواند دوام بیاورد و دیر یا زود دچار فروپاشی خواهد شد.

انتهای خبر/