رانت مانع از ورود خودروهای اقتصادی شد

به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «دیار آفتاب»؛ به نقل از شبکه اطلاع‌رسانی راه دانا، عماد جعفری در خصوص علل عدم واردات خودروهای اقتصادی اظهار کرد: خودروهای اقتصادی در دنیا تعریف مشخصی دارند و معمولاً با قیمت‌های پایین عرضه می‌شوند. این خودروها به دلیل سادگی و نداشتن بسیاری از آپشن‌های هیجان‌انگیز خودروهای تجملی، دارای استهلاک کم و طراحی ساده هستند. ما در ایران نیز قبلاً نمونه‌هایی مانند تندر ۹۰ تولید کرده‌ایم که یک خودرو اقتصادی محسوب می‌شد و در آن زمان حدود ۸ هزار دلار قیمت داشت و تقریباً همه قادر به خرید آن بودند.

تعرفه بالا یکی از دلایل قیمت بالای خودروهای وارداتی

وی با انتقاد از میزان تعرفه خودروهای وارداتی افزود: زمانی که قصد واردات خودروهای اقتصادی داریم و قانونی در مجلس تصویب می‌شود، باید عملکرد ما همگرایی با این سیاست داشته باشد، یعنی وارداتی که بخش عمده‌ای از مردم توان خرید آن را داشته باشند، اما متأسفانه با تعرفه ۷۰ درصد، حتی خودروهایی با قیمت ۱۰ هزار دلار نیز به دست مشتریان کم‌توان از نظر مالی نمی‌رسد.

وی همچنین به قیمت خودروها در خارج از کشور اشاره کرد و گفت: در حال حاضر خودروهایی را وارد می‌کنیم که در بازارهای خارجی هم‌قیمت با خودروهای ایران‌خودرو و سایپا هستند، اما با تعرفه‌های بالا به دو یا سه برابر قیمت به دست مصرف‌کننده می‌رسند. این مسئله خرید این خودروها را برای افرادی که معمولاً خودروهای ایران‌خودرو، سایپا و حتی خودروهای چینی تولید داخلی که ارزان‌تر هستند خریداری می‌کنند، ناممکن می‌سازد، یکی از بزرگ‌ترین مشکلات موجود، بالا بودن تعرفه واردات خودرو است.

این کارشناس خودرو، در ادامه با اشاره به تعرفه خودروهای برقی افزود: تعرفه پایین خودروهای برقی که در کشور ما عملاً کاربردی ندارد، از چالش‌های جدی در سیاست‌گذاری خودرو به شمار می‌رود. وی ابراز امیدواری کرد که تعرفه خودروهای هیبریدی نیز کاهش یابد تا مصرف‌کنندگان بیشتری بتوانند از این نوع خودروها بهره‌مند شوند و هزینه‌های نگهداری و سوخت را کاهش دهند.

وی تاکید کرد: برخی خودروهایی که از نظر دولت اقتصادی به شمار می‌روند، به دلیل قیمت بالای آن‌ها در بازار، عملاً به عنوان خودروهای تجملی شناخته می‌شوند؛ به عنوان مثال، تویوتا کرولا در اکثر نقاط جهان به عنوان خودرویی ارزان‌قیمت و اقتصادی برای قشر کارگر و کم‌توان مالی شناخته می‌شود، اما در ایران با قیمتی مشابه خودروهای لوکس به فروش می‌رسد.

رانت موجود در این نوع وارد یکی از دلایل قیمت بالای خودرو وارداتی

جعفری با اشاره به رانت‌های موجود در واردات خودرو تأکید کرد: این پدیده باعث می‌شود خودروهای وارداتی با قیمت‌های غیرمنصفانه‌ای به بازار عرضه شوند. به عنوان مثال، برخی واردکنندگان، خودروهایی مانند تویوتا کرولا را بدون آپشن از بازار چین به قیمت ۱۲ هزار و ۵۰۰ دلار خریداری می‌کنند، اما در هنگام ثبت سفارش، قیمت را به ۱۹ هزار و ۵۰۰ دلار افزایش می‌دهند. این نوع عمل نه تنها نشان‌دهنده ناهماهنگی در قیمت‌گذاری است، بلکه ریشه در وجود رانت و سوءاستفاده‌های سیستماتیک در فرآیند واردات دارد.

وی همچنین به واردکنندگانی اشاره کرد که تویوتا کرولا با آپشن بیشتر یا تویوتا کمری را وارد می‌کنند و این خودروها نیز با قیمت‌های غیرواقعی ثبت سفارش می‌شوند. این وضعیت نه تنها از نظر اقتصادی زیان‌آور است بلکه باعث کاهش اعتماد مصرف‌کنندگان به بازار و نظام اقتصادی می‌شود. با توجه به تعرفه‌های بالای واردات خودرو، این موارد نشان می‌دهد که چگونه قیمت نهایی خودرو تحت تأثیر عوامل مختلف، از جمله رانت‌های موجود و سوءاستفاده‌ها قرار می‌گیرد.

جعفری همچنین به واردکنندگانی اشاره کرد که تویوتا کرولا با آپشن بیشتر یا تویوتا کمری را وارد می‌کنند و این خودروها نیز با قیمت‌های غیرواقعی ثبت سفارش می‌شوند. این وضعیت نه تنها از نظر اقتصادی زیان‌آور است بلکه باعث کاهش اعتماد مصرف‌کنندگان به بازار و نظام اقتصادی می‌شود. با توجه به تعرفه‌های بالای واردات خودرو، این موارد نشان می‌دهد که چگونه قیمت نهایی خودرو تحت تأثیر عوامل مختلف، از جمله رانت‌های موجود و سوءاستفاده‌ها قرار می‌گیرد.

وی اضافه کرد: واردکننده‌ای هم داریم که از چین همان خودرو تویوتا کرولا را با کمی آپشن بیشتر وارد می‌کند ۱۲ هزار و ۵۰۰ دلار و تویوتا کمری را وارد می‌کند ۱۹هزار و ۵۰۰ دلار و این خود نشان‌دهنده رانت و سوءاستفاده موجود در واردات به این شکل است. این قبیل سو استفاده‌ها تکلیف بخش عمده قیمت بالای خودرو را کاملاً می‌کند.

مشکلات تامین ارز یکی از دلایل گرانی واردات خودرو

عماد جعفری با بیان برخی از مشکلات تخصیص ارز ادامه داد: اگر اجازه بدهند و نگویند که واردکننده باید منبع ارز را مشخص کند و هرکسی برود مثل چند سال پیش که شرکت‌های واردکننده بدون دخالت بانک مرکزی می‌رفتند و اقدام به واردات خودرو می‌کردند و با قیمت‌های رقابتی در بازار خودروهای وارداتی را عرضه می‌کردند، یا وقتی که محصولی در بازار باقیمت بالاتری عرضه می‌شد شرکت واردکننده ناچار بود با خدمات پس از فروش بهتری خودرو خود را عرضه کند، درحالی‌که امروزه باوجوداینکه می‌خواهند از بانک مرکزی ارز ارزان‌تری هم بگیرند شاهد چنین اتفاقاتی هستیم.

مشکلات مدیریتی هم یکی دلایل وضعیت موجود

این کارشناس صنعت خودرو در ادامه با اشاره به مشکلات مدیریتی و مشکلات تحریم اظهار کرد: وقتی مسئول کارزار واردات خودرو تفکرش به شکلی است که در این مقطع زمانی به درد واردات خودرو نمی‌خورد، در مورد واردات خودرو نظر می‌دهد و درخواست انتقال فنّاوری را دارد آن هم در دوران تحریم که ما مشکلات بزرگ تحریم را داریم و به‌خاطر تحریم‌های ظالمانه و غیرقانونی بسیاری از کشورها نمی‌توانند با ما کار کنند، برخی از مسئولین می‌خواستند با سپردن واردات به خودروسازها انتقال فنّاوری به داخل کشور انجام شود.

وی تصریح کرد: در زمانی که ایران تحت تحریم نبود و شرکت‌های بزرگی مانند پژو و سیتروئن در بازار حضور داشتند، این شرکت‌ها هیچ‌گونه انتقال فناوری به داخل کشور انجام ندادند. حالا با وجود این که بازار تحت انحصار یک یا چند شرکت خاص قرار دارد، انتظار می‌رود که این شرکت‌ها فناوری‌های نوین را منتقل کنند، در حالی که خودشان نیز حاضر به انجام این کار نیستند.

انحصار بزرگ‌ترین معضل صنعت خودرو

جعفری به‌درستی اشاره می‌کند که انحصار در بازار خودرو یکی از بزرگ‌ترین معضلات این صنعت است. انحصار به معنای وجود تعداد محدودتری از تولیدکنندگان در بازار است که موجب کاهش رقابت و افزایش قیمت‌ها می‌شود. شرکت‌هایی که در حال حاضر بر بازار تسلط دارند، به دلیل عملکرد خود، هیچ انگیزه‌ای برای واردات یا انتقال فناوری ندارند و این امر می‌تواند باعث رکود و stagnation در صنعت شود.

واردات خودرو توسط خودروسازان اشتباه است

وی همچنین انتقاد خود را به این موضوع معطوف می‌کند که چرا واردات خودرو به خودروسازان سپرده شده است. این انتخاب نه تنها اشتباه است، بلکه باعث شده که خودروسازان که فاقد دانش و تجربه لازم برای واردات صحیح خودرو هستند، در این زمینه ناموفق عمل کنند. وی به تجربه‌های گذشته‌ای مانند واردات پژو ۴۰۷ و سیتروئن سی ۵ اشاره می‌کند که نشان‌دهنده ناکامی خودروسازان در جذب مشتریان و ارائه محصولات مورد پسند بازار بود.

این کارشناس خودرو در پایان با اشاره به انحصار تولید خودرو تصریح کرد: شرکت‌های تولیدکننده به‌خاطر نوع عملکرد خود نمی‌توانند واردات خودرو را انجام بدهند و اصلاً سازوکار این کار را بلد نیستند به همین خاطر است که در ادوار گذشته واردات خودرو توسط این دو خودروساز با شکست مواجه شده مانند تجربه واردات پژو ۴۰۷ و سیتروئن سی ۵ که استقبال خوبی از طرف مصرف‌کننده‌ها نشد، عملاً خودروسازها نمی‌توانند واردکننده‌های خوبی باشند، اگر هم تولیدکننده‌های هستند که مشتری‌ها برایشان سرودست می‌شکنند به‌خاطر انحصار تولید است و اگر انحصار از بازار برداشته شود با شرایط موجود، کسی سراغ خرید خودروهای داخلی نمی‌رود.

انتهای خبر/