غیبت صغری آزمون بزرگ ایمان شیعیان

ولایت امام زمان (عج)، استمرار همان ولایت الهی است که از پیامبر اکرم (ص) آغاز شد و در سلسله امامان معصوم تداوم یافت. این ولایت، نه صرفاً یک جایگاه معنوی، بلکه محور هدایت، تبیین دین و پاسداری از حقیقت در برابر تحریف‌هاست. در دوران غیبت، این ولایت از طریق نایبان خاص و سپس نایبان عام در قالب فقها و عالمان دین به جامعه منتقل شد تا پیوند امت با امام خویش گسسته نگردد.

شهادت امام حسن عسکری (ع) و آغاز امامت حضرت مهدی (عج)، در حقیقت دو روی یک سکه‌اند: پایان یک دوره از حضور آشکار امامان و آغاز دوره‌ای که در آن، ایمان و معرفت شیعیان در بوته آزمایش قرار گرفت. این واقعه، پیام‌آور مسئولیت سنگین منتظران است؛ مسئولیتی که بر پایه شناخت امام، پیروی از آموزه‌های او، و آمادگی برای یاری‌اش در هنگام ظهور استوار است.

امام عسکری(ع) مسیر امامت را استمرار بخشید

حجت‌الاسلام مهدی فرهنگ‌ یگانه، یک کارشناس مسائل دینی، به‌مناسبت سالروز شهادت امام حسن عسکری (ع) گفت: هشتم ربیع‌الاول، مصادف با سالروز شهادت یازدهمین پیشوای شیعیان، حضرت امام حسن عسکری (ع) است. این ضایعه جانگداز، در سال ۲۶۰ هجری قمری و در سن ۲۸ یا ۲۹ سالگی در سامرا به وقوع پیوست. ایشان در کنار پدر بزرگوارشان، امام هادی (ع)، در سامرا به خاک سپرده شدند و مرقد مطهرشان به حرمین عسکریین شهرت یافته که زیارتگاه شیعیان از سراسر جهان است.

وی افزود: در دوران فشار و محدودیت‌های شدید عباسیان، امام حسن عسکری (ع) با تدبیر الهی و ارتباط پنهانی با شیعیان، زمینه‌ساز معرفی امام زمان (عج) شد؛ اقدامی سرنوشت‌ساز که مسیر امامت و هدایت را استمرار بخشید.

کارشناس مسائل دینی بیان کرد: امام حسن عسکری (ع) در دوران امامت ۶ ساله خود (از سال ۲۵۴ تا ۲۶۰ هجری قمری)، با وجود محدودیت‌های فراوان و نظارت شدید حکام عباسی از جمله معتضد، مهتدی و معتمد، ارتباط خود را با شیعیان حفظ کردند. این ارتباط از طریق نمایندگان خاص ایشان و همچنین نامه‌نگاری صورت می‌گرفت. عثمان بن سعید، اولین نایب خاص امام زمان (عج)، از جمله همین نمایندگان ویژه بود.

امام حسن عسکری (ع) نشانه‌های امامت را بیان کرد

وی افزود: یکی از مهمترین رسالت‌های امام حسن عسکری (ع)، معرفی امام پس از خود به شیعیان بود. با توجه به تهدیدات حکام عباسی که به شدت به دنبال جلوگیری از تولد فرزندی برای ایشان بودند (چرا که روایات، ظهور منجی را از نسل امام یازدهم پیش‌بینی کرده بودند)، امام حسن عسکری (ع) مجبور به مخفی نگه داشتن ولادت فرزندشان، امام زمان (عج)، شدند. تنها خواص از شیعیان از این موضوع مطلع بودند.

فرهنگ‌یگانه اظهار کرد: در روایتی مستند از ابوالادیان، یکی از یاران نزدیک امام عسکری (ع)، سه نشانه برای معرفی امام پس از ایشان ذکر شده است. ابوالادیان نقل می‌کند که در لحظات پایانی عمر شریف امام، ایشان به او فرمودند: این نامه را به مدائن برسان. تو ۱۵ روز در اینجا نخواهی بود و وقتی برگشتی، من رحلت کرده‌ام و مرا روی محل غسل خواهی دید.

امام حسن عسکری (ع) با تدبیر حجت را حفظ کرد

کارشناس مسائل دینی تصریح کرد: ابوالادیان از امام خواست تا نشانه‌هایی برای شناخت امام پس از ایشان ارائه دهند. امام حسن عسکری (ع) در پاسخ فرمودند: هر کس جواب نامه‌های مرا از تو خواست، او بعد از من امام است. هر کس بر بدن من نماز بخواند، او امام بعد از من است. هر کس به آنچه در همیان است (سکه و دارایی‌های پنهان)، خبر دهد، او امام بعد از من است.

وی ادامه داد: ابوالادیان پس از ۱۵ روز بازگشت و دید پیشگویی امام (ع) محقق شده است. در مراسم غسل و نماز، هنگامی که جعفر کذاب (عموی امام زمان) قصد نماز خواندن بر بدن امام را داشت، کودکی چهار و پنج ساله ظاهر شد و با کنار زدن عموی خود، فرمود: عمو! من بر این بدن سزاوارترم. این کودک که با درخشندگی ماه و خورشید، همگان را متحیر کرده بود، حضرت مهدی موعود (عج) بود و اولین نشانه محقق شد.

فرهنگ‌یگانه در پایان تصریح کرد: پس از آن، امام زمان (عج) به نامه‌های شیعیان پاسخ دادند و نشان دوم نیز محقق گشت. در نهایت، با آگاه ساختن از محتویات همیان‌ها، سومین نشانه نیز به وقوع پیوست و امام زمان (عج) به‌عنوان امام دوازدهم و منجی موعود، به همگان شناسانده شدند. این واقعه، نه تنها امامت امام زمان (عج) را اثبات کرد، بلکه اوج تدبیر و دوراندیشی امام حسن عسکری (ع) را در حفظ و معرفی حجت الهی به جهانیان نشان می‌دهد.

بی‌اعتنایی به دنیا یکی از فضائل امام حسن عسکری بود

حجت‌الاسلام والمسلمین کاظم سپاسی‌آشتیانی، مسئول مرکز امور صیانتی حوزه‌های علمیه گفت: زندگی امام حسن عسکری (ع) همچون اجداد بزرگوارش با فضائل برجسته‌ای همراه بود؛ علم، تقوا، زهد و بی‌اعتنایی به دنیا، ایشان را از سایر مردم متمایز می‌کرد. امام چهره‌ای مردمی و دینی داشت، اما نفوذ معنوی ایشان باعث شد خلفای عباسی زندگی امام را محدود کرده و زیر نظر قرار دهند تا آزادی عمل ایشان کاهش یابد.

وی افزود: مراقبت و محدودیت‌های خلفای عباسی، از جمله معتز، مقتدی و معتمد، زندگی امام را تحت فشار گذاشت. امام نمی‌توانست آزادانه با مردم ارتباط برقرار کند و حتی دسترسی شیعیان به ایشان محدود و کنترل‌ شده بود. این شرایط دشوار باعث شد بسیاری از امور دینی و اجتماعی با حساسیت و برنامه‌ریزی ویژه انجام شود.

مسئول مرکز امور صیانتی حوزه‌های علمیه بیان کرد: با وجود محدودیت‌ها، امام حسن عسکری (ع) ماموریت بزرگی داشتند: آماده‌سازی جامعه برای ولادت و معرفی فرزندشان، امام زمان (عج)، که منجی عالم بشریت و گسترش‌دهنده عدل در جهان بود. خلفای عباسی تلاش داشتند مانع ولادت چنین فرزندی شوند، اما تدبیر الهی و اراده امام باعث شد این ماموریت محقق گردد.

سپاسی عنوان کرد: شهادت مظلومانه امام در هشتم ربیع‌الاول سال ۲۶۰ هجری قمری رخ داد. امام در سن ۲۸ سالگی و با مسمومیت خلفای عباسی به شهادت رسیدند. این رخداد نمادی از مظلومیت امامان و محدودیت‌های اعمال‌ شده توسط خلفای عباسی است، اما همزمان مسیر غیبت و ظهور امام زمان (عج) را تثبیت کرد.

مسیر ولایت با تدبیر امام استمرار یافت

وی افزود: یکی از اقدامات مهم امام، تعیین وکلا و نمایندگان برای دوران غیبت امام زمان (عج) بود. این نمایندگان، نقش پل ارتباطی میان مردم و امام را ایفا می‌کردند تا شیعیان بتوانند در نبود امام، به منابع موثق رجوع کنند. این اقدام، استمرار ولایت و حفظ ارتباط معنوی جامعه شیعی را تضمین کرد.

کارشناس فرهنگی تصریح کرد: امام حسن عسکری (ع) همچنین وظیفه داشتند فرزند خود را به شیعیان معرفی کنند. در پنج سال اول زندگی امام زمان (عج)، امام عسکری (ع) شیعیان خاص خود را به ایشان ارجاع داده و با ارائه نشانه‌ها و معجزات الهی، شناخت امام بعدی را تثبیت کردند. این معرفی، اطمینان شیعیان از امامت و استمرار مسیر ولایت را فراهم ساخت.

سپاسی اظهار کرد: زندگی کوتاه امام حسن عسکری (ع) نشان‌دهنده ماموریت عظیم ایشان بود. تمام تلاش امام معطوف به آماده‌سازی مقدمات ولادت و معرفی امام زمان (عج) بود. با وجود فشار و محدودیت شدید خلفای عباسی، این ماموریت با موفقیت انجام شد و زمینه استمرار ولایت در جامعه شیعی حفظ گردید.

ولادت امام زمان (عج) با حمایت الهی همراه بود

وی افزود: ولادت امام زمان (عج) همچون ولادت حضرت موسی (ع) با مراقبت و حمایت الهی همراه بود. امام عسکری (ع) فرزند خود را در شرایط ویژه به دنیا آوردند و به غیبت سپردند تا ایشان بتوانند مأموریت نجات بشریت از ظلم و گسترش عدالت را به انجام برسانند. این اقدام، عظمت و بینش امام حسن عسکری (ع) را نشان می‌دهد.

مسئول مرکز امور صیانتی حوزه‌های علمیه گفت: امام حسن عسکری (ع) با تدابیر ویژه، زمینه مراجعه شیعیان به علما و نواب را فراهم کردند تا در دوران غیبت مردم بتوانند نیازهای دینی و معنوی خود را برآورده کنند. این اقدام موجب شد که دوران غیبت به شکل منظم و با حفظ اصول دینی مدیریت شود و شیعیان دچار سردرگمی و شک نگردند.

سپاسی بیان کرد: زندگی امام حسن عسکری (ع) با وجود کوتاهی، مأموریتی عظیم داشت. ایشان وظیفه داشتند مقدمات ولادت و معرفی امام زمان (عج) را فراهم آورند و جامعه شیعی را برای دوران غیبت آماده کنند. اقدامات ایشان پایه‌های استوار ولایت و امامت را شکل داد و اطمینان جامعه شیعی را تضمین کرد.

وی در پایان تصریح کرد: شهادت امام حسن عسکری (ع) یادآور مظلومیت ائمه و تلاش بی‌وقفه ایشان برای حفظ ولایت و معرفی امام زمان (عج) است. این روز نه تنها روز تسلیت است، بلکه فرصتی برای تجدید بیعت و آمادگی برای انتظار امام زمان (عج) محسوب می‌شود تا شیعیان پیرو راستین و منتظر واقعی باشند.

امام حسن عسکری (ع) با بهره‌گیری از شبکه‌ای از نمایندگان با مردم ارتباط داشتند

حجت‌الاسلام والمسملین هادی خلیلی، عضو هیأت علمی گروه معارف دانشگاه آزاد اسلامی اراک به بیان ابعاد مختلف سیره زندگی امام حسن عسکری (ع) پرداخت و ضمن عرض تسلیت به عموم مسلمانان، بر جایگاه ویژه ایشان در میان شیعیان تأکید کرد و گفت: امام حسن عسکری (ع) پس از شهادت پدر بزرگوارشان، امام هادی (ع)، به مدت ۶ سال مسئولیت امامت را بر عهده داشتند.

وی بیان کرد: امام حسن عسکری (ع) در دوران حکومت عباسیان، تحت مراقبت شدید و اقامت اجباری در شهر سامرا قرار گرفتند. حکومت وقت با محدود کردن ارتباطات امام، تلاش داشت تا از نفوذ معنوی ایشان در میان شیعیان جلوگیری کند با این حال، امام حسن عسکری (ع) با بهره‌گیری از شبکه‌ای از نمایندگان، توانستند ارتباط خود را با پیروانشان حفظ کنند.

عضو هیأت علمی گروه معارف دانشگاه آزاد اسلامی اراک مطرح کرد: با وجود محدودیت‌های شدید، امام حسن عسکری (ع) در زمینه‌های مختلفی چون تفسیر قرآن، اخلاق، فقه، اعتقادات، ادعیه و زیارات فعالیت داشتند. از جمله روایات مشهور ایشان، حدیثی است که پنج نشانه مؤمن را برمی‌شمارد.

امام حسن عسکری (ع) جامعه شیعی را به سمت ایمان واقعی سوق دادند

خلیلی اظهار کرد: امام حسن عسکری (ع) همواره تلاش داشتند تا جامعه شیعی را به سمت ایمان واقعی، خداپرستی و همبستگی اجتماعی سوق دهند. ایشان در یکی از روایات خود، دو ویژگی مهم ایمان به خدا و منفعت‌رسانی به برادران دینی را برای رسیدن به بالاترین درجات انسانیت معرفی می‌کنند که این پیام‌ها نشان‌دهنده نگاه عمیق امام به ساختار اجتماعی و اخلاقی جامعه اسلامی است.

وی خاطرنشان کرد: خلیفه عباسی از همان ابتدا با امام عسکری (ع) برخوردی خصمانه داشت و رفت‌ و آمدهای ایشان را به شدت کنترل می‌کرد با این حال، امام توانست با صبر و تدبیر، وظایف الهی خود را به انجام رساند.

عضو هیأت علمی گروه معارف دانشگاه آزاد اسلامی اراک بیان کرد: زندگی امام عسکری (ع) به ما می‌آموزد که در هر شرایطی، حتی در سخت‌ترین محدودیت‌ها، باید به وظیفه خود عمل کنیم و هیچ‌گاه نباید بی‌مهری‌ها و فشارها را بهانه‌ای برای ترک مسئولیت‌های دینی و اجتماعی قرار دهیم.

به گزارش «دیار آفتاب» از این‌رو، یادآوری این ایام نه تنها بزرگداشت یک حادثه تاریخی، بلکه تجدید عهد با آرمان‌های امامت و ولایت است. شهادت امام عسکری (ع) ما را به صبر، پایداری و حفظ ایمان در سخت‌ترین شرایط فرا می‌خواند و ولایت امام زمان (عج)، ما را به امید، تلاش و حرکت در مسیر تحقق عدالت جهانی سوق می‌دهد. این پیوند میان شهادت و ولایت، چراغی است که راه شیعیان را در طول قرون روشن نگاه داشته و تا روز موعود، الهام‌بخش پایداری و انتظار خواهد بود.

انتهای خبر/