درباره نویسنده
«دیار آفتاب» گزارش میدهد؛
عملیات آژاکس؛ آغاز دخالتهای خارجی در ایران

عملیات آژاکس، طرح مشترک سیا و امآی۶، با هدف سرنگونی دولت مصدق اجرا شد؛ اقدامی که دخالت مستقیم قدرتهای خارجی در امور داخلی ایران را آشکار کرد.
به گزارش خبرنگار گروه سیاسی پایگاه خبری تحلیلی «دیار آفتاب» کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ نه تنها مسیر سیاسی کشور را تغییر داد، بلکه سرنوشت نسلهای بعدی را نیز تحت تأثیر قرار داد. این کودتا در شرایطی رخ داد که ایران پس از جنگ جهانی دوم، درگیر تحولات گستردهای در عرصه سیاسی، اقتصادی و اجتماعی بود. نخستوزیر وقت، محمد مصدق، که بهعنوان نماد جنبش ملی شدن صنعت نفت شناخته میشد، با حمایت گسترده مردم و گروههای مختلف سیاسی تلاش داشت استقلال اقتصادی و سیاسی ایران را تثبیت کند. ملی شدن نفت، که در سال ۱۳۲۹ به تصویب مجلس رسید، امید تازهای در دل مردم برای رهایی از سلطه شرکتهای خارجی و قدرتهای استعماری ایجاد کرد. با این حال، این اقدام در عمل منافع بریتانیا و سپس آمریکا را به شدت به خطر انداخت و زمینهساز تنشهای جدی میان دولت ایران و قدرتهای غربی شد.
دولت مصدق با وجود دستاوردهای مهم، با چالشهای متعددی روبهرو بود؛ از بحران اقتصادی ناشی از تحریمهای نفتی گرفته تا فشارهای سیاسی داخلی ایران بود. مخالفان داخلی مصدق شامل بخشی از روحانیون، سیاستمداران وابسته به دربار و برخی نیروهای نظامی بودند که از سیاستهای او ناراضی بودند. در این میان، ایالات متحده و بریتانیا با نگرانی از نفوذ شوروی و گسترش جنبشهای ملیگرایانه در منطقه، تصمیم گرفتند با همکاری یکدیگر دولت مصدق را سرنگون کنند. عملیات مشترک سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) و سرویس اطلاعاتی بریتانیا (امآی۶)، که با نام رمز «آژاکس» شناخته میشود، طراحی و اجرا شد و سرانجام در روز ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ به ثمر نشست.
این کودتا به بازگشت محمدرضا شاه پهلوی به قدرت مطلقه انجامید و نظام سلطنتی در ایران برای ۲۵ سال دیگر تداوم یافت. در پی کودتا، سرکوب شدید نیروهای ملیگرا و احزاب مستقل شدت گرفت و زمینه برای تثبیت حکومت استبدادی شاه فراهم شد. بسیاری از پژوهشگران بر این باورند که این واقعه، بیاعتمادی عمیقی نسبت به غرب و بهویژه آمریکا در جامعه ایران ایجاد کرد؛ بیاعتمادی که در سالهای بعد به یکی از عوامل شکلگیری انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ بدل شد.
کودتای ۲۸ مرداد نماد دخالت استکبار است
ولیالله بیاتی، نماینده مردم تفرش، آشتیان و فراهان در مجلس شورای اسلامی در رابطه با کودتای ۲۸ مرداد گفت: کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ یکی از مهمترین رخدادهای تاریخ معاصر ایران است که همواره بهعنوان نماد مداخله مستقیم ایالات متحده آمریکا و انگلستان در امور داخلی ایران شناخته میشود. کودتای ۲۸ مرداد تنها یک حادثه تاریخی نیست، بلکه نماد روندی طولانی از تلاش آمریکا و همپیمانانش برای سلطه بر ایران است.
وی افزود: این کودتا نه تنها دولت ملی مصدق را ساقط کرد، بلکه زمینه را برای بازگشت مجدد سلطنت پهلوی و تسلط همهجانبه قدرتهای بیگانه بر منابع و سیاستهای کشور فراهم ساخت. از همان زمان، بسیاری از تحلیلگران و شخصیتهای سیاسی بر این باور بودند که آمریکا از ابتدای دهه ۳۰ خورشیدی در پی تسلط بر مقدرات ملت ایران بوده و تلاش میکرد با استفاده از مزدوران داخلی و ابزارهای خارجی، منافع خود را در این منطقه تضمین کند.
آمریکا هیچگاه خیرخواه ملت ایران نیست
نماینده مردم تفرش، آشتیان و فراهان در مجلس شورای اسلامی بیان کرد: با پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، شرایط کاملاً تغییر یافت. امام خمینی (ره) از همان روزهای آغازین انقلاب به روشنی هشدار دادند که آمریکا هیچگاه خیرخواه ملت ایران نیست و تنها به دنبال منافع خویش است.
بیاتی عنوان کرد: این نگاه ضد استکباری به سرعت در میان مردم جای گرفت و تبدیل به یکی از پایههای اصلی سیاست جمهوری اسلامی شد.
وی خاطرنشان کرد: آمریکاییها در سالهای بعد کوشیدند از راههای گوناگون مانند تحمیل جنگ تحمیلی توسط صدام تا حمایت آشکار از گروههای تروریستی مانند منافقین، جمهوری اسلامی را تضعیف کنند. در همه این مراحل، مردم ایران با اتحاد و همبستگی، توطئهها را خنثی و استقلال کشور را حفظ کردند.
چهره واقعی آمریکا بیش از هر زمان دیگری آشکار شده
نماینده مردم تفرش، آشتیان و فراهان در مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: امروز نیز چهره واقعی آمریکا بیش از هر زمان دیگری آشکار شده است. حمایت بیقید و شرط این کشور از رژیم صهیونیستی و حتی برنامهریزی برای حمله به مراکز حیاتی و هستهای ایران، گواهی روشن بر طمعورزی و دشمنی دیرینه آنهاست.
بیاتی تأکید کرد: آمریکا همواره در کنار رژیم صهیونیستی ایستاده و در جنگها و بحرانهای مختلف علیه ملت ایران نقش مستقیم ایفا کرده است. این دشمنیها در قالب تحریمهای گسترده اقتصادی نیز ادامه یافته و مشکلاتی که امروز کشور با آن مواجه است، تا حد زیادی ریشه در همین فشارها دارد.
وی گفت: با این همه، تجربه نشان داده است که ملت ایران فریب وعدههای آمریکا را نمیخورند. شعار مذاکره و حل مشکلات تنها لباسی است بر تن گرگی که ذات آن تغییر نکرده است. هدف اصلی چنین سیاستهایی چیزی جز تضعیف استقلال کشور و بازگرداندن ایران به دوران وابستگی نیست.
نماینده مردم تفرش، آشتیان و فراهان در مجلس شورای اسلامی افزود: مردم ایران در طول چهار دهه گذشته بارها ثابت کردهاند که نسبت به ماهیت دشمنی آمریکا آگاهند و اجازه نخواهند داد استقلال و عزت ملی خدشهدار شود.
بیاتی در پایان تصریح کرد: کودتای ۲۸ مرداد نه صرفاً یک حادثه تاریخی، بلکه نشانهای است از روندی طولانی که در آن آمریکا و همپیمانان آن همواره در پی سلطه بر ایران بودهاند. در مقابل، ملت ایران با هدایت رهبری انقلاب و با اتکا به ایمان و وحدت خویش، توانستهاند در برابر این طمعورزیها ایستادگی کنند و همچنان بر مسیر استقلال و پیشرفت پای بفشارند.
کودتای ۲۸ مرداد منجر به تغییرات گسترده ای در ایران شد
قاسم فراهانی کارشناس مسائل سیاسی استان در رابطه با کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ گفت: این کودتا یکی از مهمترین و تأثیرگذارترین رویدادهای تاریخ معاصر ایران است که به تغییرات سیاسی و اجتماعی گستردهای منجر شد. این کودتا بهطور عمده به برکناری محمد مصدق، نخستوزیر وقت ایران و بازگرداندن محمدرضا پهلوی به سلطنت انجامید.
کارشناس مسائل سیاسی استان بیان کرد: پس از جنگ جهانی دوم و در پی اشغال ایران توسط متفقین، فضای سیاسی کشور دچار تغییرات عمدهای شد. در این زمان، احزاب و گروههای مختلف سیاسی در ایران شکل گرفتند و خواستههای ملیگرایانه و دموکراتیک بهویژه در میان جوانان و روشنفکران افزایش یافت. در این راستا، ملی شدن صنعت نفت به رهبری محمد مصدق در سال ۱۳۲۹ بهعنوان یکی از مهمترین خواستههای ملیگرایان مطرح شد.
وی افزود: در سال ۱۳۲۹، مصدق بهعنوان نخستوزیر ایران، تصمیم به ملی کردن صنعت نفت گرفت که این اقدام با مخالفت شدید بریتانیا مواجه شد. انگلیس که کنترل کامل بر منابع نفتی ایران را داشت، بهدنبال حفظ منافع خود بود و از طریق فشارهای سیاسی و اقتصادی سعی در جلوگیری از ملی شدن نفت داشت. این وضعیت منجر به بحران نفتی و تنشهای سیاسی در کشور شد.
فراهانی اظهار کرد: در پی ملی شدن نفت، روابط ایران و بریتانیا به شدت تیره شد و انگلیس تصمیم به تحریم نفت ایران گرفت. این تحریمها به بحران اقتصادی و اجتماعی در ایران منجر شد و نارضایتی عمومی را افزایش داد. در این شرایط، مصدق بهدنبال جلب حمایت مردم و احزاب سیاسی بود، اما با افزایش فشارها و نارضایتیها، اوضاع بهتدریج به سمت بحران پیش رفت.
کودتای 28 مرداد با نام عملیات آژاکس اجرا شد
کارشناس مسائل سیاسی استان مرکزی تصریح کرد: در این زمان، سازمان سیا (CIA) آمریکا و MI6 انگلیس تصمیم به انجام کودتا علیه مصدق گرفتند. این کودتا که به نام عملیات آژاکس شناخته میشود، در تاریخ ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ به اجرا درآمد. در این عملیات، با استفاده از تبلیغات منفی، ایجاد آشوب و ناآرامی و خریدن برخی از مقامات و نظامیان، تلاش شد تا مصدق را از قدرت برکنار کنند.
وی عنوان کرد: در کودتای ۲۸ مرداد مصدق از نخستوزیری برکنار و به زندان افتاد. محمدرضا پهلوی دوباره به سلطنت بازگشت و حکومت خود را با حمایت آمریکا و بریتانیا تقویت کرد. این کودتا تأثیرات عمیقی بر تاریخ ایران داشت و منجر به افزایش نارضایتیها و تنشهای اجتماعی شد. کودتای ۲۸ مرداد نه تنها به بازگشت سلطنت منجر شد، بلکه باعث افزایش سرکوب سیاسی و محدودیتهای اجتماعی در ایران شد. این رویداد بهعنوان یک نقطه عطف در تاریخ معاصر ایران شناخته میشود و تأثیرات آن تا سالها بعد در سیاست و جامعه ایران حس میشد. همچنین، این کودتا بهعنوان یک مثال بارز از دخالتهای خارجی در امور داخلی کشورها به شمار میرود.
فراهانی در پایان گفت: بنابراین کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ یکی از رویدادهای کلیدی تاریخ معاصر ایران است که تأثیرات عمیق و گستردهای بر سیاست و جامعه ایران گذاشت. این رویداد نه تنها به تغییرات سیاسی منجر شد، بلکه زمینهساز نارضایتیها و تحولات اجتماعی در سالهای بعدی شد.
کودتای ۲۸ مرداد، نه تنها نقطه عطفی در تاریخ سیاسی ایران، بلکه نمونهای بارز از دخالت مستقیم قدرتهای خارجی در سرنوشت یک ملت به شمار میآید. بررسی ابعاد و پیامدهای این رویداد، همچنان برای شناخت بهتر تاریخ معاصر ایران و ریشههای بسیاری از تحولات سیاسی و اجتماعی بعدی اهمیت دارد.
انتهای خبر/
درباره نویسنده
نظرات:
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نفری باشید که نظر میگذارید!
- «علی فاضلی» نایبقهرمان مسابقات قویترین مردان شد
- آخرین وضعیت پروژه ۸۱۰۰ واحدی مسکن ملی
- برگزاری اجتماعات یادگیری معلمان
- تلخ و شیرینهای ۴ ساله خانه ملت!
- مجتمع آب سنگین خنداب را بیشتر بشناسید
- دادستان جدید خمین معرفی شد
- حادثه تلخ بمباران شهر اراک در دوران دفاعمقدس
- مسیرهای راهپیمایی روز قدس در استان مرکزی
- افزایش ۲۲ درصدی نرخ نان در استان مرکزی
- «حسین افضلی» بازرس کل استان مرکزی شد
آخرین اخبار
- ولایتمداری و ایمان، ستونهای اتحاد نیروهای مسلح ایران
- «سپیده صادقی» در مسیر رقابتهای آسیای میانه
- صادرات 24 هزار کیلوگرم داروی دامی
- پرداخت 4 هزار میلیارد تسهیلات تبصره ۱۸
- امحای ۵۰۰ دستگاه ماینر غیرمجاز در استان مرکزی
- رأیگیری الکترونیکی گامی به سوی شفافیت است
- انقلاب ثمره خون هزاران شهید گلگون کفن است
- سوره «آل عمران» آیه ۱۱۶ تا ۱۲۱
- عملیات آژاکس؛ آغاز دخالتهای خارجی در ایران
- قدرت نظامی ایران، از وابستگی تا خودکفایی
- مشاهده بیشتر