پوریا طیبی در گفتگو با خبرنگار گروه سیاسی پایگاه خبری تحلیلی «دیار آفتاب» در خصوص سالروز اعتراض تاریخی امام (ره)  به لایحه کاپیتولاسیون گفت: برای این موضوع ابتدا باید سوال کرد که نقشه امریکایی ها در مورد تصویب لایحه کاپیتولاسیون در مجلس چه بود؟ و چرا امام خمینی علیه کاپیتولاسیون موضع گیری کرد؟

کارشناس مسائل راهبردی استان مرکزی بیان کرد: مخالفت امام خمینی (ره) با کاپیتولاسیون، به مصوبه مجلس شورای ملی، مبنی بر مصونیت قضایی نظامیان و اتباع آمریکایی در ایران در دولت حسنعلی منصور بود. امام خمینی (ره) پس از اطلاع از تصویب این لایحه، در ۴ آبان ۱۳۴۳شمسی، در مخالفت با آن، پیامی صادر نمود و در اجتماع مردم در منزلش، علیه آن سخنرانی کرد. او، لایحه کاپیتولاسیون را بر اساس آیه نفی سبیل مخالف اسلام و قرآن دانست و آن را سند استعمار و بردگی ملت ایران معرفی کرد.

وی افزود: حکومت پهلوی افشاگری‌های امام خمینی (ره) را اقدامی علیه امنیت، استقلال و تمامیت ارضی کشور ایران اعلام کرد و در شب ۱۳ آبان ۱۳۴۳ش، وی را بازداشت و به ترکیه تبعید کرد. لایحهٔ کاپیتولاسیون پیشنهادی برای مصونیت قضایی نظامیان و اتباع آمریکایی در ایران بود که در ۳ مرداد ۱۳۴۳شمسی از سوی دولت حسنعلی منصور (نخست‌ویز وقت ایران) به مجلس شورای ملی ارائه و در ۲۱ مهر همان سال، به تصویب رسید.

طیبی اظهار کرد: امام خمینی (ره) پس از اطلاع از تصویب این لایحه، در ۴ آبان ۱۳۴۳ش، مصادف با سالروز ولادت حضرت فاطمه(س)، در مخالفت با آن پیامی صادر و در اجتماع روحانیون و سایر اقشار مردم سخنرانی کرد و اعتراض خود به این لایحه را اعلام داشت. امام این سخنرانی را که در منزلش در قم ایراد کرد، با آیه استرجاع که نشان از رسیدن مصیبتی بزرگ است آغاز کرد. ایشان در بخشی از سخنانش، به تبیین لایحهٔ کاپیتولاسیون پرداخت و نتایج سیاسی و اجتماعی آن را با ذکر مثال‌هایی چنین توصیف کرد.

کارشناس مسائل راهبردی استان مرکزی تصریح کرد: به موجب این قانون، اگر یک آمریکایی یکی از مراجع تقلید یا شاه ایران را ترور کند، دولت و قوه قضائیه ایران حق محاکمه او را ندارد؛ ولی اگر کسی یک سگ آمریکایی را زیر بگیرد، بازخواست خواهد شد. با اعلام مخالفت امام خمینی (ره)، سایر علما و نیروهای مذهبی و ملی نیز به مخالفت با این لایحه پرداختند و لغو آن را خواستار شدند.آیت‌الله مرعشی از حرکت امام تمجید کرد و در خصوص وی، عبارت عزت الاسلام والمسلمین (مایه عزت اسلام و مسلمانان) را به‌کار برد. 

امام (ره) لایحه کاپیتولاسیون را سند بردگی ملت می‌دانست

وی ادامه داد: کاپیتولاسیون حقی است که در کشوری به اتباع خارجی داده می‌شود، مبنی بر اینکه در صورت ارتکاب جُرم، در دادگاه آن کشور محاکمه نشوند؛ بلکه در دادگاه مربوط به دولت خودشان محاکمه شوند. امام خمینی (ره) در پیامی که به‌ دنبال تصویب لایحه صادر کرد، آن را مخالف اسلام و قرآن دانست و با استناد به قاعده نفی سبیل، پیام خود را با آیه (خداوند هرگز اجازه نداده که کافران کمترین تسلطی بر مؤمنان داشته باشند) آغاز کرد.

کارشناس مسائل راهبردی استان مرکزی گفت: فقیهان بر اساس این آیه و قاعده نفی سبیل معتقدند هر حکم و قانونی که سبب تسلط کافران بر مؤمنان شود، اعتباری در دین ندارد. امام خمینی (ره) تصویب لایحه کاپیتولاسیون را سند استعمار و بردگی ملت ایران و سبب تسلط بیگانگان معرفی کرد و سکوت در برابر آن را گناه کبیره شمرد و از مردم و ارتش ایران خواست که آن را نپذیرند.

طیبی عنوان کرد: در واکنش به سخنرانی و پیام امام خمینی (ره)، حسنعلی منصور نخست‌وزیر وقت ایران، در ۹ آبان ۱۳۴۳شمسی ضمن توجیه تصویب لایحه و سابقه‌دار دانستن پذیرش آن در کشورهای همسایه، از مخالفت با آن اظهار تأسف کرد و آن را موجب پایین‌آوردن شأن مملکت شمرد و مخالفان را ستون پنجم دشمن خواند.حکومت پهلوی به جهت بازتاب افشاگری‌های امام خمینی، تصمیم به بازداشت و تبعید ایشان گرفت. به‌ دنبال آن، شب ۱۳ آبان ۱۳۴۳ش تعداد زیادی کماندو به خانه امام وارد شدند و ایشان را بازداشت و سپس به ترکیه تبعید کردند.

کارشناس مسائل راهبردی استان مرکزی خاطرنشان کرد: ساواک (سازمان اطلاعات حکومت پهلوی) صبح روز ۱۳ آبان، طی اطلاعیه‌ای، اقدامات امام خمینی (ره) را علیه امنیت، استقلال و تمامیت ارضی کشور دانست و آن را دلیل تبعید ایشان شمرد. شماری از روحانیان و سخنرانان، از جمله سید کاظم قرشی نیز به جُرم اعتراض علیه کاپیتولاسیون و آگاه‌کردن مردم از پیامدهای آن، بازداشت و شکنجه شدند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران طی لایحه پیشنهادی دولت موقت به شورای انقلاب، در ۲۳ اردیبهشت ۱۳۵۸شمسی کاپیتولاسیون در ایران لغو شد.

انتهای خبر/